Tầm Với Người Cho Người
Chuyện hư cấu tự dựng, để tặng đám bạn ngày xưa trong đó có người
thương chưa thương người thương đã thương
1
Luân về Gò Chùa ăn tết
với gia đình Tấn. Tấn mượn cái xe Honda của ông anh ba, chở đi thăm mộ mẹ Luân
mỗi ngày, từ chiều ba mươi tới mùng ba tết. Chiến trận tăng dần, một ngày một
nặng nề hơn. Nghĩa trang nơi chôn cất bà bây giờ không mấy an ninh, cho nên hai
người không dám ở lại lâu như ngày trước. Mẹ Luân mất cuối mùa hè. Đám
tang không có mấy người đưa, lặng lẽ và nghèo nàn như cái nghèo của mẹ Luân
trong suốt những năm làm phu cạo mủ.
Ngôi chùa
cuối đồi, mé bờ sông không còn ai nữa,
ngay cả ông sư già cũng đã bỏ đi. Mái ngói sụp phủ xuống gần phân nửa chánh
điện. Nhang khói lạnh lùng, chuông treo tội tình nhện giăng bụi bám. Chắc có lẽ
lâu lắm rồi Trà Vỏ không còn tiếng chuông Bến Đình của ngày rằm tháng bảy,
tiếng chuông mà Luân trông đứng trông ngồi, để được theo mẹ đi chùa ăn cái bánh
bò màu đỏ, sau khi cúng Phật trong những ngày còn nhỏ và còn có mẹ.
*
Phố chợ bắt đầu đông đảo trở lại sau những
ngày Tết. Tiệm cơm bác sáu còn đóng cửa nghỉ cuối năm, cho nên Luân rảnh rỗi
được đôi ngày. Học trò vào học lại, đem theo dư âm của bánh tét pháo lân thèm
thuồng mất mác. Hàng phượng già đứng trơ vơ buồn hiu, trời đã đầu xuân. Hoa
giấy đỏ phủ đầy cái cổng trường trơ gan cùng mưa nắng. Mùi pháo đốt vội từ phía
dãy nhà bên kia sân trường, vẫn còn lang thang quanh quẩn theo tiếng nhạc mừng
xuân, trong quán nhạc vẳng ra, làm người qua đường bước ngập bước ngừng, nửa đi
nửa ở. Hân đứng chờ Luân ngay đầu ngõ rẽ về nhà, đưa cho cái thư của Hiên nhờ
trao lại. Cầm thư trong tay, Luân cùng đi với Hân dọc theo đường Trần Hưng Đạo
là đường về nhà Hân thay vì về gác trọ. Hân kể cho Luân nghe vài chuyện tâm
tình mà Hiên đã nói, trong đó có Luân, với những cảm thông nào đó. Luân chào
Hân trong vội vã khi đến cuối đường vào phố.
*
Thư Hiên viết không
nhiều nhưng có vẻ gói ghém đủ những gì muốn viết. Hiên xin Luân đừng cho Hiên
là người vô tình nếu Luân chịu nhớ lại đôi chuyện vụn vặt ngày xưa, khi hai đứa
còn đầu chợ cuối chợ. Hiên hiểu và hiểu thật nhiều cái mặc cảm con nhà nghèo
của Luân mỗi khi Luân cố tình tránh đường, không chịu đi ngang hành lang có
treo cái trống trường làng, trong giờ chơi buổi sáng.
Luân không biết là Hiên
đã vui mừng tở mở, khi thầy Ngôn gọi tên Luân lên lãnh phần thưởng hạng nhất,
ngày lễ phát thưởng cuối năm lớp nhất. Hiên đã cất dấu nụ cười thơ ngây trong
đời mình cho mãi đến bây giờ. Trong thư, Hiên hỏi Luân còn nhớ có lần Hiên qua
nhà hỏi mượn tập thơ TTKH, trong đó có bài “Hai Sắc Hoa Ti Gôn” khi Luân
về thăm nhà từ trường tỉnh, mặc dù Luân và Hiên không học chung trường. Ngày mẹ
Luân mất, Hiên đứng khóc ngỡ ngàng một mình, từ bên này chợ khi cái quan tài
được khiêng đi, khuất dần theo con đường mòn cuối xóm.
Cái khóc một mình đó
Hiên cũng còn cất giữ trong đời mình. Cuối thư, Hiên xin lỗi đã ngại ngùng phải
nhờ Hân trao lại thư cho Luân, xin Luân xem Hiên là một người đáng thương hơn
là đáng ghét. Luân xếp lá thư nằm gọn trong tay, nhìn mông lung xuống đường,
hình như đám hoa sứ già, trong sân vườn của cái biệt thự bên kia đường chợt như
run rẩy rụng.
*
Trưa chủ nhật, anh Hoàng,
Liêm đem xe Honda đến chở Luân và Tấn vào chợ Long Hoa ăn cơm chay vì hôm nay
là ngày rằm. Mùa thi sắp tới nơi rồi, chưa người nào chịu chong đèn đọc sách,
cứ tụm năm tụm ba lang thang ngoài phố, nhìn trời nhìn người, dù ai cũng biết
rằng quân trường đang rộng cửa chờ đâu đó. Họ
chạy xe vòng vòng đủ hết nhà đám bạn trong chợ, giữa cái nắng chang
chang ươm mùi bụi đỏ của đường trong ngõ ngoài. Ghé tạt vào chợ Thương Binh,
mua vội mấy trái bắp mới hái trên đường về, bỏ lại sau lưng bụi đỏ Long Hoa vẫn
còn vương vương mấy ngõ.

Qua ngang trường Văn Thanh, thấy quán sinh tố
Hằng, nằm cách tiệm sách Diễm một khoảnh vườn cây nhỏ, học trò tấp nập, bọn
Luân tấp vào theo lời anh Hoàng. Trời vẫn còn ngập nắng, Bộ chỉ huy Cảnh Sát
tỉnh bên kia lặng im và trống vắng. Tấn đi qua tiệm sách, bỏ bọn Luân ngồi lại
quán, vài người bạn cùng lớp bước vào, trên tay mân mê quyển “Ý Thức Mới
Trong Văn Nghệ Triết Học” thơm mùi giấy mới. Thì ra hôm nay tiệm sách Diễm
vừa có, cô Quý đã mua giùm Luân cuốn này, mươi ngày trước đây, khi cô về Sài
Gòn thăm nhà trở lên tỉnh lại.
*
Trong sách có bài viết
của Phạm Công Thiện, đáp lời bài “Nói Với Tuổi Hai Mươi” của Nhất Hạnh
bằng tâm tình và bực dọc của những người trẻ, qua hình thức lá thư, gởi cho
nhân vật tên Hồng. Bài viết rất hay, đám học trò đang chuẩn bị thi Tú Tài, Một
hay Hai gì, không ai không đọc, ít nhất cũng một lần vì ai cũng đã ngẩu nhiên thấy
mình trong bài viết, những người đang đứng chơi vơi giữa đôi bờ chiến tranh và
sách vở.
Luân lặng người đi, khi
thấy Tấn trở lại có Hân và Hiên theo sau. Anh Hoàng đứng dậy kéo ghế rồi đi kêu
thêm mấy ly sinh tố. Liêm nhanh nhẩu nhìn Hiên cười nhưng nói về hướng Luân:
- Chị Hiên chiều nay mặc cái áo vàng đẹp quá!
- Liêm quên là có người khác đẹp hơn đó nghe. Hiên hồn nhiên đáp lời Liêm nhìn Hân nheo mắt:
- Dù có ai đó đẹp hơn, nhưng thử hỏi anh Luân xem, chiều nay anh
về yêu hoa cúc hay mến lá sân trường?
- Anh Liêm nhà ta bữa nay thơ văn quá nghe! Anh Hoàng buột miệng rồi quay qua Hân:
- Hai cô đi lạc đâu đây?
Hân đánh nhẹ vào tay
Hiên:
- Thì em nghe lời Hiên nè, đi mua cuốn sách mới của Phạm Công
Thiện. Hiên nói là có bài viết thấm thía lắm, nhất là nếu mấy anh đọc.
Hân vừa nói vừa lấy sách
trong bao giấy ra để lên bàn. Tấn cầm lấy cuốn sách lật qua lật lại vài trang
rồi nhìn Hiên:
- Hiên đọc trang nào chưa?
- Em mới nghe chị Nguyên nói hay lắm nên rủ Hân đi mua. Hiên nhỏ nhẹ đáp.
- Đùa cho vui, chớ tụi này đọc nhiều lần rồi, càng đọc càng thấy
thấm thiệt đó. Tấn bỏ lửng lời, nhìn ra ngoài đường.
Anh Hoàng nhìn Luân ra chiều hỏi ý. Từng chữ viết trong thư Hiên hình như vẫn
còn hằn rõ, trong khoảnh khắc nào đó, Luân muốn nói với Hiên thật nhiều, nhưng
có cái gì vướng mắc quẩn quanh làm Luân lặng thinh, một cái lặng thinh cố tình.
Luân nhìn Hiên cám ơn cái thư mà Hiên đã viết cho Luân và hứa sẽ trả lời. Hiên
cầm lấy tay Hân xiết nhè nhẹ khi Luân dứt lời. Mắt Hiên chợt ửng đỏ, cúi mặt
không nhìn Luân nói nhỏ, dường như muốn chỉ nói cho Luân:
- Hiên cám ơn anh Luân!
Anh Hoàng đứng dậy trả
tiền. Đèn đường ngoài kia lên thì đêm cũng vừa xuống thấp. Tiếng quân xa bắt
đầu ầm ỉ hơn trên phố. Hỏa châu cũng lại bập bùng nhạt nhòa như những đêm trước
đó. Bọn Luân đứng chờ xe đạp của Hân và Hiên đi khuất cuối bờ tường Toà án tỉnh
rồi mới chịu bỏ đi.
*
Bài vở học thi càng lúc
càng nhiều, bọn Luân ít gặp nhau hơn trừ những giờ trong trường trong lớp.
Đường phố không còn ai đó lang thang sau giờ tan học. Cành lá khẳng khiu rớt
nằm trơ trọi bên lề, không còn ai đó bẻ vụn bẻ vặt, ấp úng thẹn thùng khi nghe
người ta nói đã mến đã thương. Công viên đầu sông, chia đôi cái thành phố nhỏ
nhoi, giờ đây buồn hiu vì vắng người ngồi bên nhau, thả tóc bay dài theo chiều
gió muộn khi hoàng hôn xuống. Tiếng ve sầu bắt đầu rộn rã quanh trường. Hàng
phượng già nua tỉnh mình sau giấc ngủ dài, rộ trải hoa đỏ bầm màu máu. Học trò
lớp nhỏ rạo rực nhặt hoa rơi, ép vào tập sách, nao nức chờ trao nhau viết trang
lưu bút. Tiếng ai đó trong bài “Nổi Buồn Hoa Phượng” buồn tênh như đoạn
kinh thánh chiều chủ nhật.
Luân đón Hiên ngay cổng
trường, đưa lá thư trả lời như đã hứa. Thư viết thật ngắn để Hiên yên lòng là
Luân đã đọc thư Hiên rất nhiều lần, Luân sẽ cố hiểu những gì mà Luân đã một
thời không chịu hiểu. Hiên cầm thư trong tay cười trọn vẹn, một cái trọn vẹn
Luân chưa thấy lần nào, kể từ ngày gặp Hiên trong quán nước hôm mưa đó. Đến
tiệm cơm, nghe bác sáu gái hỏi vọng ra, “hôm nay có chuyện gì xem thằng Luân
vui vẻ quá”, Luân mới chợt nhận ra là mình đã hát vu vơ bài tình ca nào đó trên
đường về.
*
Rồi hè cũng đến, đến
không đợi không chờ, xác phượng rơi ngập đầy lối rẽ trong sân trường vàng úa
cỏ. Người đi xa mang theo trời nhung nhớ, người ở lại nén lòng buồn hắt buồn
hiu. Ai đó khẽ trộm nhìn quanh sân trường quạnh quẽ, chợt thấy hồn mình tan tác
theo từng một tiếng ve. Ôm ấp quyển lưu bút trong tay để không còn phải luyến
lưu với mớ sách vở giờ đã thành vô nghĩa, tay nắm lấy tay, nhìn nhau không rời,
không con tàu không sân ga, tạm biệt không là giã biệt. Tiếng chuông reo lần
cuối tan trường. Hè ngấp nghé quanh sân chờ cổng khép.
*
Buổi chiều, trước hôm
xuống Sài Gòn, chuẩn bị cho kỳ thi, anh Hoàng đến nhắc Luân mang một số đồ đạc
về nhà anh cất, vì Luân sẽ vắng nhà ít nhất hơn tuần lễ. Luân sẽ ở tại nhà ông
chú của anh Hoàng thay vì qua ở với Tấn bên cư xá Bắc Hải, Tấn xuống Sài Gòn
sau Luân mấy ngày. Chưa chọn lựa được gì thì Hiên đến. Anh Hoàng hỏi Hiên vài
câu qua loa rồi bỏ đi, hẹn tối trở lại đón.
Anh Hoàng đi rồi, Hiên
vẫn còn đứng ngập ngừng ngoài bao lơn gác. Luân quơ vội mớ sách ngổn ngang trên
bàn bỏ lên kệ sách, rồi mời Hiên vào trong. Hiên ấp úng nói lời xin lỗi cho sự
có mặt của mình. Không đợi Luân trả lời, Hiên nhìn Luân hồn nhiên:
- Chừng nào anh Luân đi Sài Gòn?
- Sáng mai đi cùng với gia đình anh Hoàng. Luân vừa nói vừa nhìn tờ lịch trên tường.
- Ngày mai Hiên cũng về Trà Vỏ, ở đó rồi đi Sài Gòn luôn. Chiều
nay sau khi đến từ giã Hân về, em năn nỉ lắm Hân mới cho biết anh ở đây.
- Hân kín miệng thiệt, chỗ anh ở có gì đâu mà dấu.
Tuy trả lời vậy nhưng
Luân biết là Tấn đã bảo Hân không cho biết chổ Luân ở, mặc dù Luân không hề yêu
cầu chuyện này. Luôn miệng Luân cám ơn Hiên đã đến chào.
- Anh còn ghét Hiên dữ lắm sao?
- Sao Hiên lại hỏi như vậy, Hiên chưa đọc thư sao?
- Vì còn ghét cho nên anh viết thư có chừng đó chữ!
- Viết ít mà có nhiều ý nghĩa lắm đó.
Luân trả lời Hiên trong
tâm trạng dối lòng. Thật ra Luân cũng định viết một cái thư dài cho Hiên, nhưng
những ý tưởng mà Luân gói ghém viết ra lúc đầu hình như chỉ là đôi lời định
mạng, trách móc thân phận nhiều hơn là thông cảm.
- Hiên đến thăm anh lần này vì không biết là mình sẽ còn có dịp
gặp nhau thường nữa không, sau kỳ thi. Là con trai, anh biết rồi, chuyện gì sẽ
xảy ra nếu một mai có người thi rớt. Định mệnh đôi khi nghiệt ngã quá phải
không anh. Hiên chúc anh thi đậu và Hiên cũng sẽ cầu nguyện đất trời và hương
hồn hai bác phù hộ cho anh như Hiên đã làm từ ngày anh bỏ Trà Vỏ đi.
Luân sững sờ lặng người,
cố nén cái xúc động thật lòng, mà chưa bao giờ Luân nghĩ là sẽ có trong đời
mình, khi Hiên nói.
- Con người ai cũng có số mạng mà Hiên!
Luân nhìn Hiên gượng
cười tìm cách nói qua chuyện khác:
- Bài vở Hiên ra sao, chắc thuộc hết rồi, cố gắng nghe!
Hiên nhoẻn miệng cười
thật đẹp. Luân cùng Hiên bỏ lững câu chuyện ở đó. Anh Hoàng cũng vừa đúng lúc
trở lại đón. Trời sụp tối và có phần nhuốm lạnh, anh dựng xe chờ dưới sân
trước. Luân tiễn Hiên ra cổng, Hiên chào anh Hoàng rồi quay qua Luân nói nhỏ:
- Anh còn có một người nhớ
người thương!
Trong bóng đêm vàng vỏ,
Hiên khuất ở cuối đường như một thiên thần sáng rực trong mắt Luân.
2.
Luân và
Tấn đón xe đò về Tây Ninh thật sớm sau ngày có kết quả thi Tú tài Một. Tấn về luôn
Gò Chùa còn Luân thì xuống xế chợ Trà Vỏ. Theo con đường đất ngang làng, Luân
cố đi thật nhanh để thăm mộ mẹ, trước khi có thể bắt kịp chuyến xe chót từ Gò
Dầu Hạ về tỉnh. Nắng trải dài trên mộ một màu vàng hực. Đám hoa mười giờ mà
Luân với Tấn trồng chung quanh hôm trước Tết giờ đã nở rộ. Tình hình làng xóm
có vẻ không mấy an ninh cho lắm. Thỉnh thoảng vài người lính Nghĩa quân mang
súng đi ngang nhìn Luân không hỏi lời gì. Luân ràng rụa nước mắt báo mẹ tin thi
đậu, rồi ngồi bên cạnh mộ cho đến giữa trưa. Khu rừng cây Sao ngày xưa Luân
cùng đám bạn con nhà nghèo, thằng Kẹo, thằng Côn chơi đùa bên kia nghĩa trang
vẫn còn vài tiếng ve gọi hè lẻ bạn.
*
Một người phu cạo mủ về
nhà nghỉ trưa, cho Luân quá giang theo xe đạp cũ của anh ra đến tỉnh lộ. Mùa
này rừng cao su vẫn chưa thay màu lá. Chuyến xe chót vừa về tới bến, thành phố
cũng chập chững lên đèn. Luân đón xe lôi máy về tiệm cơm bác sáu trước, thay vì
về nhà mình. Mấy hôm Luân vắng mặt, có đứa cháu gái xa của chị Ánh đến giúp vì
nó đang nghỉ hè. Hay tin Luân thi đậu, hai bác sáu vui mừng khôn xiết, chị Ánh
lăng xăng nói nhỏ nói to gì đó với mấy người quen trong tiệm, bác gái hối hả
giục Luân ăn cơm vì sợ Luân đi xe cả ngày rồi đói. Luân ở lại phụ dọn dẹp, nói
chuyện với hai bác, về đến nhà trời đã khuya từ lâu.
Luân đến phụ hai bác
buổi chiều như trước những ngày sau đó. Bọn Luân lại tụm năm tụm ba hát hò lang
thang đầu sông cuối phố, sau khi lãnh cái chứng chỉ trắng phao in hằn con dấu
đỏ của hội đồng khảo thí. Cả bọn đôi khi kéo đến tìm Luân ở tiệm cơm, rồi dẫn
nhau đi chơi biền biệt, hai bác chỉ nhìn theo cười nhăn cả mặt. Không nhắc nhở
gì tới Hiên nhưng thật tình lòng Luân vẫn mong muốn gặp, trong nỗi ray rứt nhớ
nhung ngày xưa và thổn thức bây giờ. Luân chợt biết ra là mình còn có một người
thương như Hiên đã nói thật rồi.
*
Ngày nộp đơn ghi danh
học đệ Nhất, Luân đến trường thật sớm. Buổi sáng vẫn còn lờ mờ sương, dù trời
đã có pha chút nắng. Hành lang thơm phức mùi tường vôi mới. Sân trường bắt đầu
có người. Nhóm hai nhóm ba hỏi han to nhỏ, học trò cũ ung dung thư thái, học
trò mới từ trường khác bước thẹn bước thùng. Bạn bè cùng lớp, có gặp mặt trong
mấy ngày nay mới biết ai đi ai ở. Văn phòng bắt đầu phát mẫu đơn, thầy Giám học
lăng xăng đi ra đi vào với mấy xấp giấy quay rô-nê-ô còn thơm mùi mực, miệng
không ngớt dặn dò thầy cô phụ việc khác. Luân bỏ lên lầu, đứng nhìn xuống cái
xóm chài bên kia sông. Đâu đó vẫn còn mấy ngọn đèn dầu lẻ loi chưa chịu tắt.
Hoa phượng tàn cuối hè nằm bầm tím dọc theo sân trường, lặng câm theo từng gót
chân người.
*
Anh Hoàng gọi Luân từ
phía dưới cuối sân, ra dấu tay chỉ về hướng mấy cái băng ngồi bằng đá gần ngõ
lên văn phòng. Luân gật đầu đi xuống, anh Hoàng không chờ Luân lách người qua
đám đông đi trước. Cả đám bạn thân, trai có gái có, ngồi xúm xích chung quanh,
chăm chú giành nhau xem từng tấm hình Tấn chụp ở Sài Gòn. Không ngờ Hiên cũng
có ở đây. Luân quay ngưòi đi, làm ra vẻ tự nhiên nhưng thật ra là để cố dấu
chút niềm vui đang dâng tràn trong mắt. Hiên nhìn Luân thật lâu, ai nấy chợt
dưng lặng im, trong cái xúc động có được của buổi chiều từ giã Luân trên gác
trọ trước ngày thi, Hiên bỗng chợt khóc. Hân nhìn Luân, nhìn Tấn đỏ cay đôi
mắt. Luân đứng lịm người đi, không biết phải làm gì và nói gì.
Anh Hoàng cuối xuống
nhặt một vài cánh phượng tím bầm, thả tung theo chiều gió trong cái nắng giữa
trưa, Luân vụng về vỗ nhẹ vai Hiên mà không biết là mình đã có Hiên trong đời,
có trong một tầm với tự bao giờ. Không bao lâu, đám học trò ghi danh thưa thớt
dần trong sân trường rồi mất hút trên đường. Cái cổng sắt nặng nề từ từ hờ hững
khép. Kéo nhau về tiệm cơm, dọn riêng một cái bàn dài giữa sân vườn trước nhà,
hai bác để bọn Luân mặc tình ăn uống, cười nói huyên thuyên.
*
Luân thật sự không có
một nơi để gọi là nhà sau ngày ba mẹ nằm xuống. Cho đến bây giờ và có lẽ còn
lâu lắm, Luân phải dong ruổi đời mình theo từng quán trọ, một gác lửng buồn
thiu hay một căn phòng lặng lẽ. Ba Luân nằm cô độc bên trời Long Thuận, mẹ lẻ
loi trong nghĩa địa Trà Vỏ lạnh lùng. Luân đã khóc trong đêm mỗi khi chút lửa
nhang cuối cùng chợt tắt trên bàn thờ không di ảnh.
Tháng bảy trời vẫn có
một vài cơn mưa bụi nhỏ, lá me bay phủ lờ mờ trên đường, hắt hiu theo từng bóng
nắng. Buổi chiều, đúng một năm ngày mẹ Luân mất, bọn Luân, có Tấn và anh Hoàng,
âm thầm làm bữa cơm cúng giỗ trên gác trọ với vài món ăn mà Luân đã mang về từ
tiệm cơm bác sáu. Bữa giỗ đơn sơ và hiu quạnh.
Thuyên Huy
Góp nhặt ý từ một câu chuyện cũ - 2025