Kiếp làm dâu...
Người mình thường hay than, ‘Khó
như mẹ chồng’.
Nhưng đó là mấy bà mẹ chồng
người Việt Nam, chứ chưa ai nếm mùi mẹ chồng người ngoại quốc như chị đâu, em
à”. Chị Hương nói một hơi...
Tôi cười: “Mẹ chồng người Mỹ
mà khó à? Em cứ tưởng người Mỹ mà lâu lâu gặp thì mình cứ ‘How are you?’ là
xong ngay, vả lại thời buổi bây giờ đâu có ở chung đâu mà khổ, hở chị?”.
“Lầm to. Nhưng mẹ chồng chị
đâu phải người Mỹ, mà là người... Nhật, vậy mới chết...”.
* Thưở ban đầu
Chị lấy chồng năm 1997. Chồng
chị, anh Peter Ryoji Brown, là người Mỹ lai Nhật. Ba anh người Mỹ, mẹ người
Nhật. Ban đầu chị để ý anh ở nét đẹp lai nửa Âu nửa Á. Khi hò hẹn, chị thích
anh ở những điểm tốt mà người Mỹ và Nhật có được. Kiên nhẫn, tiết kiệm, dịu
dàng, lo xa... của người châu Á. Óc cầu tiến, không gia trưởng, giúp đỡ vợ...
của người Tây Âu. Chị tưởng rằng mình may mắn, nhưng có ai ngờ...
Khi chuẩn bị đám cưới thì anh
nói: “Mẹ anh phản đối. Mẹ vui khi biết anh lấy vợ người châu Á, nhưng đến chừng
biết em là người Việt Nam thì Mẹ không đồng ý”. Chị hỏi lý do. Anh kể: “Người
chồng đầu tiên của Mẹ anh là người Việt Nam, nhưng sau năm năm chung sống thì
hai người ly dị. Mẹ cứ nhắc hoài, ‘Đó là sai lầm lớn nhất trong đời Mẹ’. Mẹ
nói: ‘Quen ông ấy, Mẹ đọc sách báo tìm hiểu về dân tộc và con người Việt Nam,
Mẹ phục người Việt Nam lắm, họ anh hùng, chịu khó, cần cù, thông minh, đầy
những đức tính tốt. Mẹ thương ổng cũng vì những điểm này. Thế mà khi lấy về hơn
hai năm thì việc làm không suôn sẻ như trước, ông ta chán đời lao vào cờ bạc,
rượu chè. Mẹ khuyên can dữ lắm, động viên chồng đứng lên làm lại. Ông ta có cố
gắng, nhưng không may lại thất bại. Thế là ngựa quen đường cũ, ông lại rượu chè
ngày đêm, về đòi tiền vợ. Mẹ không đưa, ổng đánh. Có lần về hạch tiền, Mẹ khóc
đòi ly dị, thì ổng lớn tiếng, ‘Tôi thách bà, có đưa tiền không thì bảo?’, rồi
ông ta tát tai Mẹ một cú như trời giáng. Sau này Mẹ hay nói với các con, Mẹ nhớ
hoài cái tát tai đó. Giọt nước cuối cùng làm tràn ly. Và Mẹ ly dị. NgườiViệt
Nam cho rằng người Tàu, người Nhật trọng nam kinh nữ, nhưng chính họ mới là
những kẻ vũ phu nhất. Họ anh hùng trong chiến tranh, nhưng hèn nhát khi đối
đầu với thất bại. Họ có thể đấu tranh đến cùng cho lý tưởng, nhưng lại mau bỏ
cuộc buông xuôi khi sự đời không như ý. Hôm nay họ có thể bất khuất trước
cái chết, nhưng ngày mai lại đầu hàng trước rượu chè, bài bạc...’”.
* Thuyết phục và thử thách
Anh Peter vì thương chị nên cố
gắng thuyết phục Mẹ. Anh bảo: “Mẹ không thể vì một người mà quơ đũa cả nắm, đâu
phải người Việt Nam nào cũng như ông ấy”. Mẹ nói: “Chẳng thà con lấy vợ Mỹ”, vì
Ba anh - ông Michael Brown, chồng sau của Mẹ, người Mỹ, rất tốt và thương yêu
Mẹ. Mất gần cả tháng năn nỉ ỉ ôi thì Mẹ nhượng bộ, nhưng với một điều kiện...
“Điều kiện gì vậy chị?”. Tôi
tò mò hỏi ngay.
“Hết ý kiến”. Chị Hương lắc
đầu. “Tại ảnh là con một, lại là trai, nên Mẹ ra điều kiện là chị phải sanh
cháu trai cho bả, còn không thì anh phải bỏ chị, lấy vợ khác. Em coi, có bà mẹ
chồng mà ác nhơn vậy không chứ. Nhưng tại anh chị thương nhau quá, nên cũng
nhắm mắt đồng ý đại, cứ làm đám cưới rồi tính sau”.
“Thiệt tình”, chị Hương thở
dài. “Đúng là ‘Con sâu làm rầu nồi canh’. Ông ‘sâu’ Việt Nam nào hồi đó quậy
cho đã, giờ thì chị nhảy vô lãnh đủ nồi canh chua loét”.
* Nỗi lo của chồng
Nghĩ cũng tội cho ông xã chị.
Anh Peter kể chị nghe nhiều về Mẹ anh lắm, anh chỉ mong là cơm sẽ lành, canh sẽ
ngọt trong gia đình. Anh bảo: “Mẹ anh là mẫu người phụ nữ vừa cổ điển, vừa tân
thời. Bà luôn gìn giữ những nét văn hóa tốt đẹp của người Nhật, đồng thời vẫn
cố gắng học hỏi các điều hay của nước ngoài”. Chị bảo anh cho một ví dụ. Anh
nói ngay: “Từ lâu lắm rồi, người phụ nữ Nhật sau khi kết hôn thì không được giữ
họ của mình nữa. Một cặp vợ chồng phải lựa chọn một họ duy nhất cho hai người,
và theo phong tục Nhật Bản, thì đó phải là họ của người đàn ông. Phụ nữ Nhật
luôn luôn bị xếp hạng thứ yếu trong kinh doanh, học thuật, chính trị, nói chung
là trong mọi lĩnh vực, và phải làm hầu hết công việc nội trợ và nuôi dạy con
cái. Từ nhiều thập niên qua, ngày càng nhiều phụ nữ Nhật muốn có sự bình quyền,
nên họ đã sử dụng tên họ thời con gái làm bí danh trong công việc. Mẹ anh là
một trong những người đó. Khi lấy ba anh, Mẹ đã quyết định giữ họ của Mẹ -
Nishimoto. Ba anh là người Mỹ, và ông không đặt nặng vấn đề này. Ông thường
bảo: ‘Cái họ không quan trọng. Quan trọng là ở trái tim. Cho dù có thay đổi tên
họ, nhưng có ích lợi gì chăng? Cái họ mới có thể làm người vợ không thay đổi
tình yêu hay không?’. Và Mẹ anh rất thích những người chồng có được suy nghĩ
như vậy”.
Kể xong rồi thì anh căn dặn
chị: “Trên đời này, chỉ có hai người phụ nữ mà anh yêu thương nhất, đó là Mẹ và
em. Thôi thì thương anh, em cố gắng vừa cổ điển, lại vừa tân thời cho Mẹ vui”.
Chị cười phá lên: “Chèn ơi , anh muốn em trở thành con tắc kè hay sao chứ? Khi
nào Mẹ anh xanh thì em cũng xanh, còn lúc nào Mẹ đỏ thì em phải ráng đỏ theo
à?”. Ảnh cũng cười: “Thôi mà, ráng chút đi honey, anh sẽ thương nhiều...”.
* Gian truân khổ ải
Chị nhớ người mình có câu:
Dạy con từ thưở còn thơ
Dạy vợ từ thưở bơ vơ mới về...
Dạy vợ từ thưở bơ vơ mới về...
Nhưng với chị, thì phải đổi là
“Dạy dâu từ thưở bơ vơ mới về” mới đúng. Ngay từ những ngày đầu gặp mặt là bà
Taiko Nishimoto - Mẹ chồng chị, đã làm khó dễ chị đủ điều. Chưa bao giờ bả cười
với chị một lần. Tuy không ở chung, nhưng bà Taiko gọi phone cho chồng chị gần
như mỗi ngày. Hai người luôn luôn nói với nhau bằng tiếng Nhật. Có lần chị nói
lẩy là: “Hai mẹ con anh cố tình nói tiếng Nhật để nói xấu em chứ gì?”. Peter
đáp: “Không đâu. Từ nhỏ Mẹ anh đã ra nội quy là người trong nhà, trong họ hàng
đều phải nói với nhau bằng tiếng Nhật, dù rằng anh sinh ra tại Mỹ. Mẹ bảo đó là
một trong các phương cách để bảo tồn văn hoá đất nước”. Nhưng chị để ý rằng có
vài lần sau khi cúp phone, anh Peter cứ trầm ngâm. Chị hỏi thì anh bảo: “Không
có gì”, nhưng linh tính cho chị biết là có. Có một lần anh hỏi: “Phụ nữ Việt
Nam luôn luôn phục vụ, hầu hạ chồng phải không em?”. Chị hỏi lại: “Tại sao anh
nói vậy?”. Ảnh đáp: “Mẹ nói là đàn ông Việt Nam là chúa gia trưởng, bởi vậy đàn
bà Việt nam từ bao đời đã ngấm sâu vô máu sự nhẫn nhục, phục tùng và cam chịu.
Mẹ muốn em phải phục vụ anh như ngày xưa ông chồng cũ đã bắt Mẹ vậy”. Chị bực
mình gắt lên: “Mẹ anh khôn vừa thôi, phong tục cổ hủ của người Á Đông, sao Mẹ
không giữ để hầu hạ chồng mình đi, mà lại bắt con dâu phải giữ kia chứ?”. Anh Peter
thở dài...
Chưa hết, anh Peter bảo chị
phải học làm sushi sao cho thiệt ngon để làm vui lòng Mẹ. Chị nói: “Thì mình cứ
đi mua đem tặng Mẹ, nói là em làm, có sao đâu”. Ảnh cản: “Không được, Mẹ mà
biết ra là từ mình luôn đó, người Nhật ghét nhất là nói dối. Thôi em ráng học
đi, rồi hôm nào sang thăm Mẹ, em làm cho Mẹ vui”. Thương chồng nên chị học,
nhưng khổ nổi chị không thích, mà cũng không ăn được món sushi, cá sống nó tanh
làm sao ấy!
Giọng chị Hương đều đều: “Sinh
nhật bà Taiko, anh chị đến thăm, và chị trổ tài làm sushi trước mặt Mẹ chồng.
Ôi thôi, bả chê đủ điều. Nào là ‘Thế mà ai bảo là phụ nữ Việt Nam đảm đang, nấu
ăn khéo? Có mỗi món cá sống cuốn mà làm còn không xong thì còn nấu được thứ
gì?’. Ba chồng chị, ông Michael, xen vô vài câu bênh chị, bả gạt ngay, ‘Ông để
tôi dạy my daughter-in-law’. Chị tức quá, bỏ ngang bữa tiệc sinh nhật, bước ra
cửa đi về. Bả còn nói với theo: ‘Cô còn một cơ hội thôi đấy: Tôi đợi thằng cháu
nội của tôi!’. Chị tức sôi gan. Anh Peter chạy theo chị. Tiếng bà Taiko: ‘Stop,
Ryoji! She is your wife. I am your MOM, you hear that?’. Và thế là ảnh ở lại,
chị về...”.
* Cũng may Trời thương
Chị giận không thèm nói chuyện
với chồng cả một tuần. Peter cứ năn nỉ: “Người Nhật anh được dạy từ lúc nhỏ là
‘Vợ thì có thể nhiều , còn Mẹ thì chỉ một’, hơn nữa hôm đó là sinh nhật Mẹ, nên
anh đành phải ở lại, mong em hiểu cho anh”. Chị lớn tiếng: “Thế thì anh chọn
đi, tôi hay Mẹ anh?”. Ảnh gần khóc: “Anh chọn cả hai”. Lại thấy thương. Thế là
làm lành. Và “cái đêm hôm ấy đêm gì?”. Ông Trời có mắt, nên chị có bầu thằng
cu, chứ nếu không may là con gái, thì có lẽ bả bắt anh chị ly dị rồi...
Anh Peter mừng rỡ báo tin cho
Mẹ. Dĩ nhiên là bả vui lắm. Thế là ngày nào Mẹ cũng gọi, kêu chồng chị mua
thuốc thang đủ loại cho chị uống, mà toàn là thuốc cổ truyền của Nhật. Chị
không uống, chồng chị cũng “dạ, dạ” cho Mẹ vui, nhưng không ép chị. Chưa hề bao
giờ bà Taiko nói chuyện qua phone hỏi thăm chị lấy một tiếng. Chị tủi thân lắm,
có bầu mà cứ khóc. Rồi thì bé John chào đời...
* Tức nước vỡ bờ
Bà Taiko không hề đến thăm chị
ở nhà thương. Khi chị về nhà, bà đến thăm thường xuyên, nhưng vẫn cứ lạnh nhạt
với chị. Hễ bước vào nhà là bà và Peter nói với nhau bằng tiếng Nhật, rồi bả cứ
ẵm riết thằng cháu trai mà hôn hít, không thèm cám ơn người đã mang nặng đẻ đau
đứa cháu đích tôn cho bà lấy một lời. Ngày lại, ngày qua, nằm trên giường dưỡng
sức, chị suy nghĩ nhiều và hận lắm. Hận Mẹ chồng, hận người đàn ông Việt Nam
nào đó mà chị chưa hề gặp mặt, hận luôn cả những hủ tục của người châu Á gồm cả
Việt Nam và Nhật Bản. Chị cay đắng nhận ra rằng, “Ngay cả ở nước Mỹ tự do này
mà vẫn còn có những nàng dâu đau khổ, nhưng nỗi lòng này biết tỏ cùng ai?”.
Có một hôm chị bệnh. Bà Taiko
phone cho biết là bà sẽ tạt qua thăm thằng cháu nội và cho nó mấy món quà. Anh
Peter nói là anh phải chở chị đi bác sĩ. Bà nói: “Sao, phụ nữ Việt Nam giỏi
giang lắm mà, bao người trong chiến tranh một tay nuôi chồng, nuôi con, vậy mà
không tự đi bác sĩ một mình được à?”. Rồi bà bảo chồng chị ở nhà để bà qua thăm
John, kêu chị tự lái xe đi một mình đi. Khi nghe anh Peter kể lại, chị tức điên
lên được. Chị nói to với chồng: “Mấy năm nay, tôi nghe lời anh, ráng ‘cổ điển’
mà chiều Mẹ anh. Giờ thì tôi ‘tân thời’ cho anh và Mẹ anh biết. Tôi làm tắc kè
bao lâu đủ rồi. Mẹ anh muốn xanh thì tôi phải xanh sao? Rồi lúc bả đỏ thì tôi
phải đỏ kia à? Giờ thì hễ bả trắng là tôi đen, còn bả đen thì tôi trắng”. Rồi
chị đùng đùng lái xe đi, mặc cho ảnh chạy theo gọi ơi ới kêu chị lại.
* Dâu kỵ Mẹ, cháu chẳng thương
bà
John ngày càng lớn. Từ nhỏ,
cháu đã sớm nhận ra ngay là bà nội không thích Mẹ. Mỗi dịp đầu năm, Christmas,
Lễ Tạ Ơn, sinh nhật... chị không muốn qua thăm gia đình chồng nữa. Anh Peter
chở John đi thôi, chị ở nhà. Mà cứ về là John kể bô bô những gì bà nội nói
không tốt về Mẹ nó. John nói được tiếng Mỹ, tiếng Việt và tiếng Nhật. Cháu khôn
trước tuổi, và biết khi nào, những gì nên nói với Mẹ, với Ba, với bà nội, và
bằng thứ tiếng nào. John kể: “Hễ con bênh Mẹ là Nội la con. Giờ con không thích
Nội nữa. Con nói Daddy là mai mốt con không qua nhà Nội nữa đâu. Con thấy Daddy
buồn...”. Chị cũng thấy lòng phân vân. Mẹ chị mất từ khi chị còn nhỏ. Chỉ có
mỗi bà mẹ chồng, mà cứ cơm không lành, canh không ngọt, khổ cả đời chị một kiếp
làm dâu.
* Giọt nước tràn ly
Tháng 12 năm ngoái là sinh
nhật bà Taiko 70 tuổi. Ông bà làm tiệc rất lớn đãi mọi người, vì người Nhật cho
rằng ai sống đến bảy mươi là người ấy đã làm nhiều việc phước đức mới được như
vậy. Chị ráng vui vẻ cùng chồng con sang mừng tuổi Mẹ. Chị đi mua tất cả những
thứ gì mà anh Peter biết là Mẹ thích. Khi tặng, chị đưa bằng cả hai tay, “For
you, Happy Birthday, Mom”. Chị biết là chị đã làm hết sức. Bả cười nhẹ, nói gọn
lỏn, “Thank you”, rồi quay sang mở những món quà khác của bạn bè, mà không hề
ngó ngàng gì đến gói quà mà chị đã tốn cả ngày trời đi lựa. Chưa hết, bà sắp
xếp cho mọi người ngồi ở bàn trên, cả bạn bè, họ hàng, anh Peter, và... cả
thằng John, mới 9 tuổi. Còn chị, bà để chị ngồi bàn sau bếp với đám trẻ con,
toàn là bọn con gái. John đòi chị lên ngồi cùng với cháu. Chị lắc đầu bảo: “Con
cứ lên ngồi với Nội, vì con là con trai. Mẹ về”. Chị bỏ về ngang buổi tiệc,
văng vẳng phía sau tiếng con khóc...
Tới nhà, cứ nằm trên giường mà
chị không sao ngủ được. Chị quyết định sẽ nói với chồng rằng, “Một là mình ly
dị, còn hai thì em thề sẽ không nhìn mặt Mẹ anh nữa”. Nhưng chờ mãi không thấy
chồng và con về. Cuối cùng sốt ruột, chị gọi cell anh, không ai bắt. Linh tính
có chuyện chẳng lành, chị cứ nằm cầu nguyện. Gần nửa đêm , Peter gọi, cho biết
là anh và ba đang ở bệnh viện, vì Mẹ anh bị nhồi máu cơ tim. Anh nhờ chị đến
đón con, vì cháu còn đang ở nhà bà nội với ông chú. Chị lo lắng lái xe đến chở
con về. John kể: “Khi Mẹ bỏ về, con khóc và chạy lên phòng trên, con nói to với
Nội, ‘Grandma, you're not nice to Mommy. I don't love you anymore’. Tự nhiên
Nội quay lại nhìn con, rồi Nội té xuống đất. Ai nấy xúm lại đỡ Nội, con sợ quá
chừng. Daddy và Grandpa vô nhà thương với Nội, Daddy nói con ở nhà chờ Mẹ tới
đón”.
* Tan biến mọi giận hờn
Tự dưng lúc ấy, chị quên hết
mọi chuyện. Không còn nhớ gương mặt lạnh lùng của bà mẹ chồng mà chị từng ghét
cay ghét đắng. Không còn nhớ hai tiếng “Thank you” khô khốc từ miệng bà. Sáng
hôm sau, chị chở con vô bệnh viện. Bà vừa trải qua ca mổ tim. Bác sĩ bảo: “Rất
may là người nhà đã chở bà vô kịp lúc, nếu không thì...”.
Anh Peter túc trực ở bệnh viện
đêm ngày. Khi tỉnh lại, đôi mắt bà đờ đẫn, mỏi mệt. Bà ráng gượng cười với
chồng, với con. Chợt nhìn thấy chị, một thoáng ngạc nhiên trên nét mặt, rồi
bỗng dưng chị thấy mắt bà hoe đỏ. Hai mắt chị cay cay. Chị bước tới nắm tay bà,
cái nắm tay lần đầu tiên sau 13 năm làm dâu. Chị lúng túng, chỉ mở miệng nói
được một tiếng duy nhất “Mom”. Gian phòng bệnh viện im phăng phắc. Ông Michael
mĩm cười. Anh Peter chảy nước mắt. Tiếng bé John vỗ tay: “Grandma, Mommy, I
love both of you!”.
* Gia đình đầm ấm
Ngày rời bệnh viện, cả gia
đình đến đón Mẹ. Bà yếu hơn trước nhiều, nhưng vẫn khá tỉnh táo. Bước vô nhà,
ngồi vào ghế, Mẹ gọi chị lại và nói: “Helen, I'm sorry, forgive me”. Chị ôm bà
và khóc. Hôm đó cả nhà dùng bữa cơm tối thật vui. Bà bảo chị không cần làm món
sushi cho bà nữa, khi nào khoẻ hẳn, bà sẽ làm cho cả nhà ăn. Thường thì vốn
liếng tiếng Anh của chị cũng đủ xài thôi, nhưng không hiểu sao lúc đó, chị lại
muốn nói với bà vài câu tiếng Nhật mà anh Peter đã từng dạy, vậy mà chị quên
sạch ráo. Chị buột miệng: “Taiko, Mom. I ... Japanese...”. Anh Peter hiểu ý nên
anh hỏi: “Em muốn nói gì?”. Chị bảo: “Em mong Mẹ hiểu rằng dân tộc nào cũng
người tốt, kẻ xấu. Nhưng dù là người Việt Nam hay Nhật Bản, thì trái tim con
người vẫn luôn luôn còn chỗ để yêu thương và xóa bỏ những hiểu lầm” . Mẹ
nghe anh dịch lại bằng tiếng Nhật, bà gật đầu. Rồi Mẹ cười, nụ cười dành riêng
cho chị, mà mãi 13 năm chị mới có được... Tôi có xin phép chị Hương chụp một
bức ảnh gia đình chị. Chị hỏi chồng. Anh Peter hỏi Mẹ. Bà Taiko cười: “Thôi,
tôi già rồi, và tôi có lỗi với con dâu tôi. Đừng đăng hình tôi lên báo, kẻo mọi
người lại hiểu lầm là người Nhật nào cũng xấu như tôi”. Bà lại cười, lần này
tôi thấy nụ cười của bà sao giống hệt nụ cười của Ngoại tôi khi xưa. Ngoại già
và mất rồi, người Việt Nam, nhưng cũng khó tính không thua gì bà Taiko đâu đấy.
(Ghi theo lời kể của chị Helen
Hương Phạm)
Hoàng
Thanh – Saigon Echo
304Đen - Llttm
No comments:
Post a Comment