Thảm kịch xảy đến với Hoàng gia Vương quốc Lào là chuyện còn ít ai được biết.
Thảm kịch xảy đến với Hoàng gia Vương quốc Lào là chuyện còn ít ai được
biết.
Hàng chục năm trôi qua, chính quyền Lào không đưa ra được một câu trả
lời thỏa đáng về sự biến mất của vua Savang Vatthana.
Lào - nạn nhân thua thiệt trong Cuộc chiến Đông Dương
Trong cuộc chiến tranh giữa Mỹ - Việt Nam, đúng nghĩa hơn là chiến
tranh Đông Dương, Lào đã cho Hà Nội xây dựng tuyến đường huyết mạch
chi viện cho chiến trường miền Nam trên lãnh thổ Lào, vẫn được gọi là
'Đường mòn Hồ Chí Minh'.
Quân đội Việt Nam Cộng Hòa đã trực tiếp mở chiến dịch 'Lam Sơn 719'
đánh thẳng sang Lào từ Quảng Trị. Mỹ cũng đã tiến hành 550.000 phi vụ
tấn công trên lãnh thổ Lào, trung bình cứ 8 phút có một phi vụ rải
boom, nã tên lửa trong suốt 9 năm.
Chừng 260 triệu trái boom đã dội xuống đất Lào, nhiều hơn dân số của
nước này (6,4 triệu/2015). Lào là đất nước hứng chịu boom đạn nặng nề
nhất thế giới so với số dân.
Bắc Việt Nam đã thành công trong việc sử dụng Lào như một chiếc
khiên chắn đạn cho VNDCCH, để hậu phương miền Bắc không bị hứng chịu
toàn bộ gánh nặng của cuộc chiến Đông Dương lần thứ hai.
Nội chiến ở Lào giữa quân đội Hoàng gia được người Hmong ủng hộ
chống lại Pathet Lào và quân đội Bắc Việt kéo dài từ tháng 11/1953
tới năm 1973, dài hơn chiến tranh Việt Nam. Một triệu người Lào đã
bị giết, tương tự cứ 6 người thì có một bị thiệt mạng.
Sau chiến tranh 69.000 người Hmong phải chạy từ Lào sang Thái Lan tỵ
nạn rồi một số họ được Hoa Kỳ nhận.
Đóng góp của Lào về sức người, sức của cho Bắc Việt Nam chiến thắng
không thể phủ nhận.
Nền quân chủ 622 năm bị truy trốc tận gốc
Nằm cạnh những đế chế hùng mạnh trên bán đảo Đông Dương, Lào luôn giữ
một thái độ khiêm nhường.
Ở Lào đạo Phật được mến chuộng, người dân vẫn tôn thờ ngai vàng, coi
biểu tượng của Vua ứng với thần linh và họ nợ Đức Vua lòng trung
thành.
Khôn ngoan là xoá bỏ vĩnh viễn biểu tượng tinh thần đó. Những người
Cộng sản nghĩ thế, họ quen với cái gọi là 'chuyên chính vô sản' hơn
công việc xây dựng đất nước.
Trong nhiều năm, số phận của vua Savang Vatthana, Thái tử kế vị
SayVongsavang, cùng Hoàng hậu Khamphoui là đề tài của những tin đồn
trái ngược nhau. Một viên chức Lào cho hay rằng, gia đình Hoàng gia
sống trong một biệt thự nhỏ, bao quanh là vườn hoa xinh xắn.
Đến năm 1987, sự thật tàn nhẫn mới được tiết lộ. Nhà Vua đã bị giam
giữ và bắt buộc phải làm lụng trên cánh đồng tám giờ một ngày, sáu
ngày trong một tuần ở tuổi 70. Cả ba đều bị chết sau đó vài năm.
Những nhân chứng thoát khỏi nơi đầy ải đã kể những bi kịch như bản
Requiem của triều đại đáng kính này.
Ngày 11/3/1977, cả gia đình Hoàng gia gồm vua Savang Vatthana, Thái tử
kế vị SayVongsavang, cùng Hoàng hậu Khamphoui bị áp giải ra khỏi Hoàng
cung ở Luang-Prabang dẫn giải về nhà tù khét tiếng ở Viengsay. Sau đó
họ bị giải đến Hua Phang, thành lũy lịch sử của Pathet Lào. Một vùng
biệt lập hoàn toàn với dân cư, bao bọc bởi rừng núi.
Họ bị giam giữ trong khu vực dành cho những thành phần nguy hiểm. Khu
trại được xây dựng vào năm 1974, biệt lập bởi những hàng rào tre,
nứa vót nhọn, và dây thép gai kín đặc, được dựng nên cũng bởi những
phạm nhân của chế độ mới. Trại nằm cách Sam Neua về phía Bắc, cách
biên giới Việt-Lào 72 km.
Song chưa yên tâm, để che mắt dư luận thế giới, sợ những người tù
cùng ở 'quần đảo Gulag' tại Viengsay phát hiện thân thế gia đình
Hoàng gia, ba tháng sau, vua Savang Vatthana và gia đình bị dẫn đi
tiếp đến Sam Neua, nhốt trong Trại tù số 1.
Hoàng hậu KhamPhoui bị tách khỏi gia đình và giam riêng trong khu
dành cho nữ giới. Những người cộng sản Pathet Lào quy định nghiêm
ngặt như phạm nhân nam ngước mắt nhìn nữ giới chịu phạt ba ngày nhịn
ăn, thậm chí bị nhục hình.
Tháng 9/1977, đại diện cuối cùng của đất nước Triệu Voi được nghe
tuyên cáo số 17 của trại: tất cả những phạm nhân bị bắt đều bị coi là
kẻ thù của nhân dân và dân tộc Lào, không quyền công dân, giam không
xét xử.
Những ngày cuối cùng của Nhà vua
Khi nhập trại, vua Savang Vatthana đã 69 tuổi. Ông không có một đặc
quyền lợi nào khác các bạn tù. Ông cùng Thái tử SayVongsavang và ba
người cùng trại giam phải lao động ngoài đồng, xay xát lúa gạo. Mỗi
ngày, nhà vua nhận từ tay quản giáo hai bát cơm gạo hẩm, lẫn phân
chuột. Không quen lao lực, ăn uống thiếu thốn, tuổi cao, Đức vua
nhanh chóng suy sụp, sức khỏe xấu đến mức không còn làm việc được.
Nội quy' số 9 'của trại ghi rõ, kẻ nào không lao động sẽ bị cắt khẩu
phần ăn. Nhà vua bị liệt vào hạng tù chống đối, bị bỏ đói.
Thái tử SayVongsavang chia phần cơm của mình cho cha, khăng khăng bắt
ông phải ăn.
Vào ngày 2/5/1978, Thái tử nối dõi ngai vàng Vương quốc Lào qua đời,
nạn nhân của lòng hiếu thảo. Cơm và muối theo khẩu phần khốn khổ cho
một người tù không đủ nuôi sống cả hai.
Tự coi mình chịu trách nhiệm về sự hy sinh của con trai, vua Savang
Vatthana buông xuôi.
Ngày 13/5/1978, ông nằm trên giường, nói ''Tôi ngủ đây'' và trăn trối
''Tôi hiến dâng linh hồn, giọt máu và thân thể của tôi cho mảnh đất
mầu mỡ, tươi đẹp của đất nước Lào và có thể cho tất cả dân tộc Lào''.
Ông thở nặng nhọc và ra đi. Ông mất 11 ngày sau cái chết của con.
Vài giờ sau khi ông mất, ba người nấu bếp đào một hố chôn ông không
nghi lễ, ảm đạm, thương tâm như mai táng Thái tử Say Vongsavang không
lâu trước đó. Họ không được khóc thành tiếng. Lính áp tải vội về ăn
cơm tối.
Mộ phần của vua nằm dưới chân cây Kok Leuang (cây đa vàng), khoảng
100m về phía bắc Trại tù số 1, ở rìa con suối Houy Nor Kok trên bản đồ
địa phương. Vua an táng đầu hướng về phía Bắc. Con trai ông nằm quay
đầu về phía Nam, chôn không xa Tổng tư lệnh cuối cùng Quân lực Hoàng
gia Lào, tướng BounPone Makthepharak. Không có bia mộ nào được phép
đặt trước nơi an nghỉ cuối cùng của họ.
Hoàng hậu KhamPhoui chịu thân phận tù đầy cũng không được dự phút
khâm liệm cả chồng và con trai. Mà chữ khâm liệm cũng xa vời, họ chỉ
ném xác những người đại diện cuối cùng Hoàng gia Lào xuống những hố
nông đào vội.
Hai năm sau, bà vẫn không biết là chồng và con đã ra đi. Nhân chứng
nhìn thấy bà lần cuối không còn nhận ra Hoàng hậu của nước Lào. Tóc
bạc trắng và đôi mắt buồn rầu, bà nhai trầu cả ngày để chìm vào quên
lãng. Ánh mắt đó cuối cùng cũng tắt vào ngày 12/12/1981. Mộ của bà
nằm cách khoảng một km nơi chồng an táng và cũng không có bia.
Hàng chục năm trôi qua, chính quyền Lào không đưa ra được một câu trả
lời thỏa đáng về sự biến mất của vua Savang Vatthana.
Lào - nạn nhân thua thiệt trong Cuộc chiến Đông Dương
Trong cuộc chiến tranh giữa Mỹ - Việt Nam, đúng nghĩa hơn là chiến
tranh Đông Dương, Lào đã cho Hà Nội xây dựng tuyến đường huyết mạch
chi viện cho chiến trường miền Nam trên lãnh thổ Lào, vẫn được gọi là
'Đường mòn Hồ Chí Minh'.
Quân đội Việt Nam Cộng Hòa đã trực tiếp mở chiến dịch 'Lam Sơn 719'
đánh thẳng sang Lào từ Quảng Trị. Mỹ cũng đã tiến hành 550.000 phi vụ
tấn công trên lãnh thổ Lào, trung bình cứ 8 phút có một phi vụ rải
boom, nã tên lửa trong suốt 9 năm.
Chừng 260 triệu trái boom đã dội xuống đất Lào, nhiều hơn dân số của
nước này (6,4 triệu/2015). Lào là đất nước hứng chịu boom đạn nặng nề
nhất thế giới so với số dân.
Bắc Việt Nam đã thành công trong việc sử dụng Lào như một chiếc
khiên chắn đạn cho VNDCCH, để hậu phương miền Bắc không bị hứng chịu
toàn bộ gánh nặng của cuộc chiến Đông Dương lần thứ hai.
Nội chiến ở Lào giữa quân đội Hoàng gia được người Hmong ủng hộ
chống lại Pathet Lào và quân đội Bắc Việt kéo dài từ tháng 11/1953
tới năm 1973, dài hơn chiến tranh Việt Nam. Một triệu người Lào đã
bị giết, tương tự cứ 6 người thì có một bị thiệt mạng.
Sau chiến tranh 69.000 người Hmong phải chạy từ Lào sang Thái Lan tỵ
nạn rồi một số họ được Hoa Kỳ nhận.
Đóng góp của Lào về sức người, sức của cho Bắc Việt Nam chiến thắng
không thể phủ nhận.
Nền quân chủ 622 năm bị truy trốc tận gốc
Nằm cạnh những đế chế hùng mạnh trên bán đảo Đông Dương, Lào luôn giữ
một thái độ khiêm nhường.
Ở Lào đạo Phật được mến chuộng, người dân vẫn tôn thờ ngai vàng, coi
biểu tượng của Vua ứng với thần linh và họ nợ Đức Vua lòng trung
thành.
Khôn ngoan là xoá bỏ vĩnh viễn biểu tượng tinh thần đó. Những người
Cộng sản nghĩ thế, họ quen với cái gọi là 'chuyên chính vô sản' hơn
công việc xây dựng đất nước.
Trong nhiều năm, số phận của vua Savang Vatthana, Thái tử kế vị
SayVongsavang, cùng Hoàng hậu Khamphoui là đề tài của những tin đồn
trái ngược nhau. Một viên chức Lào cho hay rằng, gia đình Hoàng gia
sống trong một biệt thự nhỏ, bao quanh là vườn hoa xinh xắn.
Đến năm 1987, sự thật tàn nhẫn mới được tiết lộ. Nhà Vua đã bị giam
giữ và bắt buộc phải làm lụng trên cánh đồng tám giờ một ngày, sáu
ngày trong một tuần ở tuổi 70. Cả ba đều bị chết sau đó vài năm.
Những nhân chứng thoát khỏi nơi đầy ải đã kể những bi kịch như bản
Requiem của triều đại đáng kính này.
Ngày 11/3/1977, cả gia đình Hoàng gia gồm vua Savang Vatthana, Thái tử
kế vị SayVongsavang, cùng Hoàng hậu Khamphoui bị áp giải ra khỏi Hoàng
cung ở Luang-Prabang dẫn giải về nhà tù khét tiếng ở Viengsay. Sau đó
họ bị giải đến Hua Phang, thành lũy lịch sử của Pathet Lào. Một vùng
biệt lập hoàn toàn với dân cư, bao bọc bởi rừng núi.
Họ bị giam giữ trong khu vực dành cho những thành phần nguy hiểm. Khu
trại được xây dựng vào năm 1974, biệt lập bởi những hàng rào tre,
nứa vót nhọn, và dây thép gai kín đặc, được dựng nên cũng bởi những
phạm nhân của chế độ mới. Trại nằm cách Sam Neua về phía Bắc, cách
biên giới Việt-Lào 72 km.
Song chưa yên tâm, để che mắt dư luận thế giới, sợ những người tù
cùng ở 'quần đảo Gulag' tại Viengsay phát hiện thân thế gia đình
Hoàng gia, ba tháng sau, vua Savang Vatthana và gia đình bị dẫn đi
tiếp đến Sam Neua, nhốt trong Trại tù số 1.
Hoàng hậu KhamPhoui bị tách khỏi gia đình và giam riêng trong khu
dành cho nữ giới. Những người cộng sản Pathet Lào quy định nghiêm
ngặt như phạm nhân nam ngước mắt nhìn nữ giới chịu phạt ba ngày nhịn
ăn, thậm chí bị nhục hình.
Tháng 9/1977, đại diện cuối cùng của đất nước Triệu Voi được nghe
tuyên cáo số 17 của trại: tất cả những phạm nhân bị bắt đều bị coi là
kẻ thù của nhân dân và dân tộc Lào, không quyền công dân, giam không
xét xử.
Những ngày cuối cùng của Nhà vua
Khi nhập trại, vua Savang Vatthana đã 69 tuổi. Ông không có một đặc
quyền lợi nào khác các bạn tù. Ông cùng Thái tử SayVongsavang và ba
người cùng trại giam phải lao động ngoài đồng, xay xát lúa gạo. Mỗi
ngày, nhà vua nhận từ tay quản giáo hai bát cơm gạo hẩm, lẫn phân
chuột. Không quen lao lực, ăn uống thiếu thốn, tuổi cao, Đức vua
nhanh chóng suy sụp, sức khỏe xấu đến mức không còn làm việc được.
Nội quy' số 9 'của trại ghi rõ, kẻ nào không lao động sẽ bị cắt khẩu
phần ăn. Nhà vua bị liệt vào hạng tù chống đối, bị bỏ đói.
Thái tử SayVongsavang chia phần cơm của mình cho cha, khăng khăng bắt
ông phải ăn.
Vào ngày 2/5/1978, Thái tử nối dõi ngai vàng Vương quốc Lào qua đời,
nạn nhân của lòng hiếu thảo. Cơm và muối theo khẩu phần khốn khổ cho
một người tù không đủ nuôi sống cả hai.
Tự coi mình chịu trách nhiệm về sự hy sinh của con trai, vua Savang
Vatthana buông xuôi.
Ngày 13/5/1978, ông nằm trên giường, nói ''Tôi ngủ đây'' và trăn trối
''Tôi hiến dâng linh hồn, giọt máu và thân thể của tôi cho mảnh đất
mầu mỡ, tươi đẹp của đất nước Lào và có thể cho tất cả dân tộc Lào''.
Ông thở nặng nhọc và ra đi. Ông mất 11 ngày sau cái chết của con.
Vài giờ sau khi ông mất, ba người nấu bếp đào một hố chôn ông không
nghi lễ, ảm đạm, thương tâm như mai táng Thái tử Say Vongsavang không
lâu trước đó. Họ không được khóc thành tiếng. Lính áp tải vội về ăn
cơm tối.
Mộ phần của vua nằm dưới chân cây Kok Leuang (cây đa vàng), khoảng
100m về phía bắc Trại tù số 1, ở rìa con suối Houy Nor Kok trên bản đồ
địa phương. Vua an táng đầu hướng về phía Bắc. Con trai ông nằm quay
đầu về phía Nam, chôn không xa Tổng tư lệnh cuối cùng Quân lực Hoàng
gia Lào, tướng BounPone Makthepharak. Không có bia mộ nào được phép
đặt trước nơi an nghỉ cuối cùng của họ.
Hoàng hậu KhamPhoui chịu thân phận tù đầy cũng không được dự phút
khâm liệm cả chồng và con trai. Mà chữ khâm liệm cũng xa vời, họ chỉ
ném xác những người đại diện cuối cùng Hoàng gia Lào xuống những hố
nông đào vội.
Hai năm sau, bà vẫn không biết là chồng và con đã ra đi. Nhân chứng
nhìn thấy bà lần cuối không còn nhận ra Hoàng hậu của nước Lào. Tóc
bạc trắng và đôi mắt buồn rầu, bà nhai trầu cả ngày để chìm vào quên
lãng. Ánh mắt đó cuối cùng cũng tắt vào ngày 12/12/1981. Mộ của bà
nằm cách khoảng một km nơi chồng an táng và cũng không có bia.
Thái Bá
Tân
Phạm Cao Phong (Paris, Pháp)
Nguồn: BBC (FB Khanh Tram Nguyen Thi )
Phạm Cao Phong (Paris, Pháp)
Nguồn: BBC (FB Khanh Tram Nguyen Thi )
Người chuyển
bài - HNTN
No comments:
Post a Comment