CHUẨN ƠI
LÀ CHUẨN!
Hồi tôi học Đệ Lục (lớp 7 bây
giờ), cô giáo Việt Văn người Bắc (chắc là dân 54) đọc chính tả, “đập cửa rầm
rầm” thành “đập cửa dzầm dzầm”.
Vũ Thế Thành
Với môn luận văn, tả tình tả
cảnh thì tôi dốt nát, nhưng môn chính tả thì tôi khó…thua, ngay từ thời tiểu
học, tôi luôn luôn dẫn đầu môn chính tả. Lần đó, tôi quyết định viết “dầm dầm”
y như phát âm của cô giáo. Kết quả là tôi bị bắt lỗi. Sai hai lỗi giống nhau,
nên bà cô ra ơn, trừ một điểm. Chỉ chờ có thế, tôi khiếu nại. Cô giáo chẳng nói
gì, nhưng vẫn trừ điểm.
Người Bắc thường phát âm nặng ,
vần “tr” thành “ch” ( “trời” thành “chời”) như tác giả Huyền Chiêu “bắt lỗi”
trong bài Bắc kỳ di cư. Bắt lỗi người ta mà trong lòng lại… thích thú với lỗi
đó J
Người Bắc cũng hay đọc vần “r”
thành “dz” như “Năm năm rồi không gặp”, nhiều ca sĩ Bắc (cả ca sĩ trong Nam
nữa) đều hát thành “ Năm năm “dzồi” không gặp”…
Dân Nam và Trung phát âm còn
trớt quớt hơn nữa, nhất là dân Miền Trung, tới miệt Quảng Bình, phát âm nghe
không hiểu nổi. Có lần ở một bến đò xứ Huế, bà chủ đò chắc bị ai đó giựt mối,
nổi cơn la hét chửi rủa một tràng, tôi ngây người, không hiểu được câu nào…
(May mà tôi không hiểu ).
Đâu đó cách nay 15 năm, tôi ra
Đà Nẵng dự hội thảo, nhân tiện ghé Huế thăm bè bạn. Cậu tài xế biết Huế là gì
nên tôi dẫn vào thăm Đại Nội. Tình cờ gặp một cơ hướng dẫn viên du lịch, trạc
ngoài 30, mặc áo dài tím, đội nón lá đang thuyết minh cho du khách, giọng lúc
trầm, lúc bổng, nhẹ như hơi gió… Tôi vốn không tin gì lắm vào thuyết minh du
lịch ở VN, nên tiếp tục đi. Quay lại, tài xế mất tiêu. Đi tìm, thấy cậu ta đang
đứng ngẩn người nghe thuyết minh. Tôi khều, anh ta miễn cưỡng đi theo như người
mất vía. Hỏi, nghe có hiểu gì không? – Thẩn thờ lắc đầu. Anh tài xế quê gốc gác
Mỹ Tho. Cho mày chết! Nghe giọng con gái Huế thủ thỉ con trai miền Nam như bị
chích thuốc tê, bất kể nội dung là gì cũng không cần biết.
Hồi xuống An Giang, theo đoàn
làm phim tài liệu nước mắm cá đồng, tôi phỏng vấn một bà làm nước mắm cá linh.
Bả nói, năm nào mùa nước lên thu được cá linh gặt… Tôi ngắt lời, cá linh gặt là
loại cá linh thế nào? Ngữ Yên, kẻ lê la ăn vặt miền Tây phá lên cười, dù đang
ghi âm thu hình. Té ra, “gặt” là “rặt”. Cá linh “gặt” nghĩa là “rặt” toàn là cá
linh, tỉ lệ cá tạp ít.
Với tôi, đó là chỉ là phát âm riêng
vùng miền. Tôi luôn luôn tôn trọng kiểu phát âm của họ, dù họ có nói, “lạnh
lùng” thành “nạnh nùng”, hay “cá rô” thành “cá gô”,… Thật ra đôi khi tôi còn
cảm thấy khó chịu khi có người nhại giọng vùng khác hàm ý chê bai người ta quê
mùa.
Nói cho cùng, chẳng có vùng miền
nào phát âm tiếng Việt đáng gọi là “chuẩn”cả. Vùng nào ít ra cũng phát âm vài
từ không đúng. Điều này tạo ra đặc trưng của giọng Hà Nội, giọng Sài Gòn, giọng
Nẫu, giọng Huế,…
Từ “chuẩn” chỉ xuất hiện sau năm
75 để chỉ sự độc tôn kiêu hãnh, phát âm phải như thế này…này mới gọi
là…“chuẩn”. Đành thế, ngay cả phương ngữ cũng phải… chuẩn, “chả lụa” phải nói
là “giò lụa” , chả giò phải gọi là nem rán mới…chuẩn. Tính đa dạng của ngôn ngữ
bị cầm tù.
Rốt cuộc “chuẩn” là cái con..mẹ
gì, tôi cũng không biết
Vũ Thế Thành
Từ trang
- sgtc
No comments:
Post a Comment