Ngõ – Hẻm
– Kiệt
Năm 1981 tôi ra Hà Nội. Đi dạo loanh quanh khu phố cổ,
Nhìn tên đường thấy ghi, phố Hàng Bạc, Hàng Ngang, Hàng Đào,…Tên những con phố
này không lạ với tôi, vì hồi nhỏ tôi đã học “Hà Nội 36 phố phường” của Thạch
Lam.
Vũ Thế Thành
Những con phố hẹp, và ngắn nữa. Một
con đường dài, có khi có tới vài ba tên, mỗi đoạn ngắn chừng 200 mét lại có một
tên phố. Đôi khi đi đã đúng đường rồi, chỉ cần đi thêm một hai trăm mét nữa là
tới, mà lại tưởng mình đi sai.
Khu phổ cổ ở Hà Nội còn có những con
ngõ nữa. Ngõ là hẻm nhỏ ở phố, cũng có tên, gắn bảng như Ngõ Huyện, ngõ Phất Lộc,…
Rất thú vị vì biết thêm nhiều điều mới. Nhiều lần ra Hà Nội, thấy vẫn tên phố
tên ngõ như thế.
Ở Sài Gòn (và có lẽ các tỉnh phía
Nam), phố là danh từ chung, không gắn với tên, không có tên con phố…như “Phố vẫn
hoang vu từ lúc em đi”. Chỉ có đường mới kèm tên riêng. Đường lớn ở trung tâm,
gọi là đại lộ. Đường nhỏ, mà dài ở ngoại ô, còn đắp đất, gọi là hương lộ. Đường
nối liền giữa các tỉnh gọi là hương lộ.
Ở Hà Nội, tôi thấy vài con phố lớn và
dài nữa như phố Phủ Doãn, phố Huế…Ở ngoài đó cũng có nhiều tên đường. Tôi không
biết như thế nào gọi là đường, như thế nào gọi là phố. Ai biết chỉ dùm.
Trong Nam, không gọi là ngõ, mà gọi
là hẻm. Hẻm không có tên như ngõ ở Hà Nội. Tôi ra Huế, mới biết Huế gọi “hẻm”
là “kiệt”. Huế còn ghi địa chỉ độc chiêu, không hiểu rõ là đi tìm địa chỉ lòi
con mắt.
Thí dụ, ở Sài Gòn nhà ở số 300 đường
Trần Hưng Đạo, quẹo vào hẻm, tới nhà số 20, quẹo hẻm cái nữa, tới nhà số 10 –
Thì địa chỉ nhà sẽ là : 300/20/10 Trần Hưng Đạo.
Ở Huế ghi ngược lại, kiệt 10/20/300
Trần Hưng Đạo. Không biết ở Huế bây giờ còn giữa cách ghi địa chỉ thế này không
Đi mỗi nơi, biết thêm được nhiều ở địa
phương đó. Tôi rất thích tên ngõ, tên phố, tên kiệt. Và mong địa phương vẫn giữ
những tên gọi như thế.
Mới đây ở Sài Gòn, tôi thấy bảng khá
to ghi “ Bãi đỗ xe”. Sao không là “Bãi đậu xe”?
Vào bệnh viện, thấy ghi “buồng” 15 A,
B, C… Sao không gọi là “Phòng”?. Hay chỉ phòng làm việc của các quan lớn, quan
nhỏ mới được gọi là phòng?
Ra phi trường, thấy ghi “Tân Sơn Nhất”.
Sao không phải là “Tân Sơn Nhứt”?
Còn vài thứ “xâm lấn” như thế nữa ở đất Sài Gòn, để gọi là “chuẩn hóa”. Nó chi
đến những chuyện lịch sử: Phan Thanh Giản, Petrus Ký, Lê Văn Duyệt, Gia Long,…
Vũ Thế Thành
No comments:
Post a Comment