Chưởng” Ta thắng “chưởng” Tàu
Loại “cựu trào” từng được dịch và
in thành sách từ thời tiền chiến, có thể kể đến Giang hồ kỳ hiệp, Hỏa thiêu
Hồng Liên tự... Mỗi tập sách chưởng chỉ 16 trang, giá bán 3 xu/tập, phát hành
hằng tuần. Cụm từ “Tiểu thuyết ba xu” có lẽ ra đời trong thập niên 1930 là nhằm
chỉ loại sách viết nhanh, viết vội, đọc giải trí, đọc xong rồi bỏ, do đó, tác
giả bịa ra bút danh nào đó vì không dám chường mặt ra. Thế nhưng, khi nhà văn
Phạm Cao Củng xuất hiện (ký bút danh Văn Tuyền) với bộ Lục kiếm đồng, lập tức
đánh bạt các bộ kiếm hiệp khác.
Ông Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh là
ký giả chuyên viết bình luận thời sự cho các báo Dân Chủ Mới, Thần Chung, Trắng
Đen, Sống Mới... lý giải: “Thật ra, kỹ thuật... phi kiếm của Văn Tuyền có lẽ
không hơn gì kỹ thuật nội công của truyện chưởng Hồng Kông nhưng bộ Lục kiếm
đồng được ưa chuộng là vì anh Văn Tuyền biết đưa sắc màu “diễm tình” vào tiểu
thuyết. Bộ Lục kiếm đồng hay hơn ở điểm chẳng những có phi đao phi kiếm mà còn
có những chuyện yêu nhau theo trào lưu mới”.
Bạn đọc thích truyện chưởng VN
ngoài yếu tố diễm tình còn gì nữa? Trong Tự truyện (NXB Văn Học - 1985), nhà
văn Tô Hoài cho biết ông rất mê đọc truyện “chưởng VN như Càn Long du Giang
Nam, Người đẹp mài gươm, Gươm cứu khổ… và không nhớ từng viết truyện chưởng lấy
tựa là Tráng sĩ Rừng Thông hay Sơn Lâm hiệp khách, nhưng ông tuân theo “phong
cách” chung: “Các tay kiếm khách giang hồ của tôi không có phép thuật hoang
đường. Truyện của tôi chỉ có quán rượu, có đánh chén, có trọng nghĩa khinh tài,
các kiếm khách nhảy từ gác tửu lâu xuống đánh nhau, rồi nhận nhau, rồi kết
nghĩa, hẹn nhau cùng đi trừ gian làm phúc cho đời”.
Nhờ lưu trữ một vài bộ sách kiếm
hiệp thời ấy, tôi bổ sung thêm nhận xét nữa: nhà văn VN còn đánh trúng thị hiếu
ở chỗ không chỉ độc giả mê câu văn du dương mà còn thích… thơ! Chẳng hạn, Chu
Nhất Kiếm trong Độc nhỡn kiếm của Tân Hiến lúc thoáng nhìn tà áo giai nhân lướt
qua, lập tức buột miệng: Bóng hồng nào có thấy đâu/Bốn bề bát ngát một màu bể
khơi hoặc lúc tráng sĩ thể hiện chí làm trai: Trượng phu sao không lấp sông nhổ
núi đuổi quân dị tộc ra khỏi miếu đường/Hà tất mê muội trong tình trường?/Hà
tất đắm đuối vòng nhớ thương…”. Rõ ràng, truyện chưởng VN không chỉ để mua vui,
thoát ly thực tế.
Bộ Lục mạch thần kiếm của Kim
Dung, bản dịch Hàn Giang Nhạn sau khi đăng “phơ-ơ-tông” đã in thành sách
(1973) Ảnh: L.M.Q
|
Những người tiên phong dịch
truyện chưởng
Khi tờ Dân Nguyện đăng từng kỳ
Lam y nữ hiệp, thấy ăn khách, một tờ báo ở Sài Gòn hồi đó liền “chiêu mộ” ngay
dịch giả cuốn Lam y nữ hiệp về với họ, bằng cách trả tiền nhuận bút cao hơn tờ
Dân Nguyện. Rồi trên một tờ báo nọ bỗng xuất hiện tiểu thuyết võ hiệp Lã Mai
nương - còn thành công hơn Lam y nữ hiệp, độc giả càng khoái hơn nữa.
Lập tức, loại truyện này bắt đầu
rộ lên ở báo chí miền. Liền đó, hai dịch giả thuộc loại “cao thủ võ lâm” tạo
được tên tuổi là Tiền Phong - thường gọi là “Sìn Phoóng”, một nhà văn có tuổi,
là người Minh Hương, đọc chữ Tàu nhanh như chớp; và Tam Khôi, một dịch giả trẻ
nhưng giỏi về Hán tự.
Thật ra, Tiền Phong là người đi
trước nhất, vì từ trước ngày làng báo Sài Gòn bắt đầu có truyện chưởng, ông đã
đọc nhiều tiểu thuyết võ hiệp ở Hồng Kông gửi sang, nhưng đọc giải trí, lúc vui
kể lại cho vợ con và vài người bạn thân nghe. Thấy Lam y nữ hiệp và Lã Mai
nương múa kiếm trên làng báo, ông Tiền Phong sẵn máu nghệ sĩ, liền dịch luôn
hai, ba bộ tiểu thuyết Tàu mà mọi người đánh giá là hay nhất, trong đó có bộ
Bích huyết kiếm của Kim Dung, cho in trên tờ Đồng Nai. Thấy Tiền Phong dịch
Bích huyết kiếm, Tam Khôi liền chọn một bộ khá dài cũng của Kim Dung để dịch là
Anh hùng Xạ Điêu, đăng trên tờ Dân Việt. Từ đó, tiểu thuyết kiếm hiệp Kim Dung
bắt đầu tràn ngập làng báo Sài Gòn.
Trong hồi ký Mười năm làm báo,
nhà báo Vũ Mộng Long cho biết những chi tiết khá bi hài: “Có báo sắp chết nhờ
Cô gái Đồ Long mà hồi sinh anh dũng. Khi Cô gái Đồ Long, bộ cuối cùng của
trường thiên Ỷ thiên kiếm, Đồ Long đao chấm dứt (trường thiên này gồm ba bộ:
Anh hùng Xạ Điêu - đăng ở Dân Việt; Thần điêu đại hiệp - đăng ở Báo Mới và Cô
gái Đồ Long - đăng ở Đồng Nai) thì làng báo VN khai thác trường thiên tiểu
thuyết Thiên long bát bộ cũng của Kim Dung. Nhưng tên truyện của Kim Dung được
“đặt lại” cho mỗi báo. Báo thì A Tỷ Kiều Phong, báo thì Lục mạch thần kiếm, báo
thì Cô Tô Mộ Dung”.
Ngày ông Trần Ngọc Huyến giữ chức
Thứ trưởng Thông tin đặc trách báo chí, liền cấm nhật báo không được đăng
truyện kiếm hiệp. Mỗi nhật báo chỉ được đăng một “phơi-ơ-tông” (feuilleton) cây
nhà lá vườn. Nhưng ông Huyến bị mất chức rất sớm và Tổng trưởng Phạm Thái nắm
lại quyền hành, “phá” ông Huyến bằng cách tung hê tiểu thuyết Tàu, Tây, Ta cho
làng báo. Kết quả là nhà văn Kim Dung thao túng nhật báo miền trong những thập
niên 1960 - 1970.
Cạnh tranh giữa các báo khi đăng
truyện “chưởng”
Khi tiểu thuyết kiếm hiệp Kim
Dung xâm lăng nhật báo miền đã đẻ thêm một hiện tượng kỳ quái: Nhật báo Xây
Dựng “ngứa ngáy” cho đăng Tàn chi lệnh do Tam Khôi dịch. Người dịch khôn ngoan
không chịu tiết lộ tên tác giả nên không ai biết Tàn chi lệnh đã in thành sách,
bán ở vỉa hè Chợ Lớn! Dịch giả Lã Phi Khanh vớ được cuốn Lệnh xé xác, thấy có
vẻ hợp với độc giả tờ Tia Sáng nhưng nó rất ngắn, bèn tự nối tiếp dài dài, vô
tận... Rồi ông Lã Phi Khanh bỏ Tia Sáng, đem Lệnh xé xác sang Thời Đại. Thế là
báo Tia Sáng đã cử một dịch giả tiếp tục “sáng tác”. Trên hai nhật báo, hai
“bản dịch”... đối lập nhau và cả hai dịch giả đều nhận mình dịch đúng nguyên
tác, bản dịch của người kia là giả mạo! Ngoài Kim Dung, nhiều tác giả tiểu
thuyết kiếm hiệp Hồng Kông, Đài Loan xuất hiện tấp nập (tuần báo Tuổi Ngọc số
27 ra ngày 25.11.1971).
Còn nhớ ngày nhà báo kỳ cựu Phan
Nghị còn sống, năm đó đã 80 tuổi, là nhân chứng sống của báo chí miền Nam, tôi
có hỏi về các chi tiết vừa nêu trên. Ông Nghị đồng tình và phát biểu: “Thời ấy,
với các nhật báo, tầm quan trọng của Kim Dung còn hơn cả... sự thay đổi nội
các. Người ta mê Kim Dung tới mức độ bữa nào không đăng tiếp truyện Kim Dung là
ăn mất ngon. Các trí thức khoa bảng trước đây chỉ thích đọc báo Tây, nay cũng
phải mua báo Việt để đọc Kim Dung. Quả là một hiện tượng lạ!”.
Lê Minh Quốc
304Đen - Llttm
No comments:
Post a Comment