Ngày xưa có một người lính thú:
Ngang lưng thì thắt bao vàng,
Đầu đội nón dấu vai mang súng dài.
Một tay thì cấp hỏa mai,
Một tay cắp giáo quan sai xuống thuyền.
Thùng thùng trống đánh ngũ liên,
Bước chân xuống thuyền nước mắt như mưa
Đi ngược dòng sông vài ngày rồi
lên bộ lẽo đẽo vượt suối, rồi lại xuống thuyền ngược dòng sông, rồi lại lên bộ,
cứ như thế ròng rã một tháng trường mới tới nơi đồn trú. Đó là miền biên giới
có thác chảy ào ào suốt ngày đêm, có núi chập chùng cao ngất chắn mất đường về.
Dọc theo ngọn nguồn con sông chảy xiết là những khu rừng già âm u nhiều rắn
độc, nhiều thú dữ.
Đau đớn thay cho người lính thú.
Anh phải ở đây ba năm, ba năm dài những lo âu, thương nhớ. Bất trắc có thể xảy
đến hàng ngày khiến anh bỏ thây nơi rừng núi hùng vĩ nhưng hiểm độc này. Anh mà
ngã xuống chỉ một chiếc lá nhỏ cũng đủ phủ thây anh vì thân anh sẽ rữa nát
trước chiếc lá để rồi mất tích vào đám bùn đen ẩm thấp dưới rừng. Đêm đến anh
ngủ, những hình ảnh khủng khiếp đó ùa đến cùng tiếng thác nước để uy hiếp linh
hồn anh. Ba năm… ba năm dài…
Ba năm trấn thủ lưu đồn,
Ngày thì canh điếm, tôi dồn việc qua!
Chém tre đẵn gỗ trên ngàn.
Hữu thân hữu khổ phàn nàn cùng ai.
Miệng ăn măng trúc măng mai,
Những giang cùng nứa lấy ai bạn cùng?
Nước trong xanh con cá vẫy vùng…
Phải, một hôm kia anh vào rừng
chém tre đẵn gỗ, anh lạc đến khoảng tròn rộng và sâu những đá là đá, lớn có
từng tảng, nhỏ thành từng hòn, nhỏ nữa là cát sỏi. Nước ở đây thật là trong và
có một con cá. Thoáng thấy anh, con cá vùng quẫy như muốn tìm nơi ẩn trốn.
Người lính thú nào có biết điều đó, anh ao ước được tự do như con cá kia và
buột lời ngâm:
“Nước trong xanh con cá vẫy
vùng…”
Kỳ lạ thay, con cá đó biết nói.
Nó hỏi anh:
-Anh cho là tôi sung sướng lắm
sao?
Người lính thú đáp:
-Sung sướng lắm chứ! Cảnh thì
tĩnh, nước thì trong, một mình anh thảnh thơi, vùng vẫy.
Con cá làm như cất tiếng cười
mai mỉa rồi giải thích:
-Đây trước là con suối. Một hôm
mưa nguồn lớn, đá trên núi xô lăn xuống ngổn ngang, con suối đổi dòng, để lại
một khúc chết ở đây. Thoạt tiên nước đục, tôi còn khuây khỏa đôi chút vì mình
có thể bơi lội tung tăng mà vẫn no mồi, chẳng phải để ý đến ai, và cũng chẳng
ai biết có mình mà để ý. Tai hại thay nước lắng dần… Qua đi một tuần trăng,
nước trong suốt như gương, tôi thấy mình trơ trẽn quá. Anh ơi, rủi bị tù trong
một vũng nước đã là một điều đáng buồn, lại bị tù lộ liễu trong một vũng nước
trong suốt như gương này thật là vừa buồn vừa nhục.
-Nước trong vắt không có mồi,
anh có đói không?
-Tôi có thể ăn rêu bám ở những
hòn đá quanh đây.
Người lính thú lấy cơm nắm giơ
lên và nói:
-Tôi bửa cơm ra rồi ném xuống
một ít cho anh nhé.
Giọng cá bình thản một cách buồn
rầu:
-Cám ơn anh. Giá nước đục anh
làm như vậy thì hay, nhưng nước trong như thế này anh ném xuống để thấy tôi bơi
lên đớp lấy, chao ôi còn cảnh nào tủi hổ cho bằng!
Người lính thú ngẫm nghĩ, sực
nhớ điều gì, anh nói:
-Thế tôi mang anh sang dòng sông
gần đây vậy nhé!
Cá đáp:
-Cám ơn anh, nhưng cảnh tôi phải
lên nằm trên lòng bàn tay anh để rồi anh mang ra sông thả xuống còn đáng sỉ
nhục gấp ngàn gấp vạn lần cảnh bị tù thế này. Tôi tuy bị tù ở đây nhưng vẫn
nghe thao thức tiếng sông qua mạch đất. Sẽ có ngày mưa nguồn làm tràn bờ giếng
này, làm rềnh khúc sông kia, lúc đó tôi sẽ nương theo triền nước mà tìm ra
sông. Như thế mới đẹp! Như thế mới đẹp!
Có tiếng mõ thu quân. Người lính
thú chào cá, bịn rịn ra về. Từ đấy mỗi khi chém tre, đẵn gỗ, hoặc đi kiếm măng
trúc, măng mai qua đấy anh cũng giữ ý chẳng muốn đến bên bờ suối chết để khỏi
gây xao động cho con cá bị tù. Thảng hoặc gặp cơn mưa nguồn khá lớn, anh chạy
vội tới đó ném vội xuống khối nước đục ngầu một ít cơm rời, rồi ra về trong
lòng không vui, vì anh vẫn thắc mắc chẳng hiểu cá có còn ở dưới đó để nhận
những hột cơm của người tri kỷ, hay đã trườn mình tìm ra sông rồi.
Doãn Quốc Sỹ
Từ trang DĐQGHCUC
No comments:
Post a Comment