Thắng cuộc và thua cuộc qua tô phở Tàu Bay!
Hôm 30 Tháng Tư tôi đi ăn phở.
Chính xác hơn là đi ăn phở Tàu Bay! Tôi đến quán trên đường Lý Thái Tổ kế nhà
thờ Nam Hà, đối diện bệnh viện nhi đồng. Hai quán kề sát nhau cùng chung một bờ
tường đều kẻ chữ: Phở Tàu Bay. Quán sát hẻm – là vị trí nguyên thủy của phở Tàu
Bay năm xưa – với nhân viên phục vụ mặc áo vàng. Quán bên cạnh: áo xanh. Cả hai
đều ghi rõ dưới bảng hiệu: Phở Tàu Bay Chính Gốc. Hoặc Quán Cũ không chi nhánh
gì gì đó!
Như ngày xửa ngày xưa khi tôi nằm
khểnh đọc Tiếu Ngạo Giang Hồ của Kim Dung. Ở những chương đầu, tôi không biết
phe nào: Kiếm Tông hay Khí Tông mới là đại diện cho chính phái Hoa Sơn? Giờ đây
tôi cũng hoang mang chẳng rõ quán nào là quán của ông chủ có chiếc mũ phớt của
lính tàu bay thời đệ nhị thế chiến? Gần nửa thế kỷ trước, có rất nhiều sĩ quan
VNCH đã phải lựa chọn, phải quyết định vận mệnh của mình trong đường tơ kẽ tóc
để rồi hoặc ở trong trại cải tạo hoặc ở Port Chaffee. Bây giờ đây, tôi đứng trước
hai tiệm phở Tàu Bay kề sát nhau. Cả hai đều kẻ bảng phở Tàu Bay chính gốc. Tôi
phải quyết định một lần trước khi được… ăn phở chính gốc! Trong một tích tắc,
chẳng hiểu vì lý do gì, chẳng biết là đã suy nghĩ ra sao, chỉ sau vài giây ngần
ngừ, tôi bước hẳn vào quán bên phía bên tay phải. Quán hẹp và ngắn. Chỉ một hai
bước sải là đến chân cầu thang dẫn lên lầu. Khách ngồi chật tầng dưới. Tôi bước
tiếp lên cầu thang và chợt gật mình vì khuôn mặt quen quen. Chừng như một phản
xạ, tôi quay người chìa tay cho một người đàn ông áo thun trắng quần kaki vàng
sậm với một bao da ở thắt lưng: Ông có phải là ông Khang? Chính xác!
Theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Bố ông di cư vào Nam năm 54 mang theo tiệm
phở. Và ông mặc nhiên là người miền Nam, phía thua cuộc. Những người anh em của
ôngtừ bên kia vĩ tuyến 17 vào dành được phần nhà sát hẻm, khiến ông trở thành
người thua cuộc lần thứ hai.
Người đàn ông vui vẻ trả lời. Khuôn
mặt cởi mở bừng lên với một nụ cười hiền lành. Ông Khang bắt tay tôi và có vẻ
hơi ngỡ ngàng trong ánh mắt; bởi tôi không có vẻ gì là khách quen của ông hay
của ba ông ngày xưa. Ít ra là bằng cái đánh giá đầu tiên qua số tuổi. Nhưng ông
không hỏi… Ông mời tôi lên lầu vì khách đã đầy ở tầng dưới và chúc tôi ăn ngon
miệng. Tôi ăn lại tô phở Tàu Bay của gần nửa thế kỷ trước. Tô phở ngon. Thơm…
Nhưng thực sự là tôi ăn lại kỷ niệm nhiều hơn ăn phở. Tô phở không có giá, theo
cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Người Bắc xưa lúc di cư vào Nam chỉ ăn rau muống
chứ không ăn giá! Tôi ngày ấy chỉ là cậu học trò nhỏ ngày ngày đạp xe ngang qua
tiệm phở ngửi mùi thơm từ tiệm bốc ra. Hiếm họa năm thì bảy lượt tôi mới có
chút tiền còm mẹ cho để đường hoàng bước hẳn vào tiệm, kêu tô phở. Thành thật
mà nói, tôi không tài nào nhớ được cái hương vị của phở Tàu Bay ngày xưa. Tôi
nghĩ tôi ăn lại đúng cái hương vị cũ qua khuôn mặt của ông chủ quán. Ông chính
là nhãn hiệu cầu chứng tại tòa của phở Tàu Bay gia truyền Sai Gòn xưa!
Chỉ đến khi tôi mua mấy tô mang về
cho mẹ và cô em gái, ông Khang mới đến ngồi nói chuyện với tôi. Tôi hỏi ông về
chuyện hai tiệm Tàu Bay kề vai sát cánh với nhau. Và ông điềm đạm kể cho tôi
chuyện gia đình ông. Chuyện của sự vui vầy sum họp Bắc Nam sau 21 năm chia cắt.
Chuyện của những người anh em ông từ phía bên kia vĩ tuyến 17 vào Sài Gòn.
Chuyện của sự chia cắt không ở biên giới địa lý mà là ở sự cắt chia của trái
tim. Tôi cảm ơn ông vì đã chia sẻ chuyện nhà của ông cho tôi biết. Và từ biệt
ông. Ông Khang nhã nhặn bắt tay tôi từ biệt. Ông dặn hâm nước dùng riêng trước
khi đổ vào tô bánh và thịt. Ông gọi taxi trước cho tôi, và cho một chú bé xách
hai cái bọc nhựa chứa những tô mang đi ra tận taxi. Ông chẳng nhớ tôi đâu. Làm
sao ông nhớ được chú bé gần nửa thế kỷ trước chỉ đạp xe ngang tiệm phở của ông?
Ông chỉ đối xử đặc biệt với tôi vì tôi “biết” tiệm phở của Ba ông, và giờ là
của ông. Ông kể quán bắt đầu “lộn xộn” kể từ khi 3 người con từ miền Bắc vào
nhận họ hàng vào những năm 80. Và kết quả ông Khang là người thua cuộc. Theo cả
nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.
Bố ông di cư vào Nam năm 54 mang theo
tiệm phở. Và ông mặc nhiên là người miền Nam, phía thua cuộc. Những người anh
em của ông từ bên kia vĩ tuyến 17 vào dành được phần nhà sát hẻm, khiến ông trở
thành người thua cuộc lần thứ hai. Ông kể bằng cái giọng Bắc quen thuộc của những
người di cư tôi từng biết vào những năm xưa ở Bảy Hiền, ở xứ đạo Nam Hà trên
đường Lê Văn Duyệt. Giọng ông đều đều trải đời với cái nhẫn của kẻ thua cuộc.
Tôi nhìn ông cảm khái. Có chút chạnh lòng khi nhớ lại những tháng ngày sau 75
tôi cũng bị đối xử phân biệt vì là con cái của sĩ quan VNCH. Người Cộng Sản đối
xử công bằng với những người thua cuộc không phân biệt già trẻ lớn bé. Tôi tuy
là trẻ con nhưng lại là con của phía những người thua cuộc. Ông Khang may mắn
hơn tôi: Bố ông chỉ bán phở, nếu không chắc cũng tàn đời trong trại cải tạo
rồi. Vậy thì bây giờ đây tôi cho bạn biết: quán sát hẻm, áo vàng là quán của
phía thắng cuộc. Thắng cuộc hai lần theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Quán còn lại
dĩ nhiên là phía thua cuộc. Bạn chọn vào quán nào theo ý thức hệ của bạn là tùy
hỉ. Tôi không muốn lên gân. Chỉ là một tô phở thôi mà. Có gì đâu bạn nhỉ?
Mai Xuân Vỹ
11/5/2018
(Nguồn: Thu Nguyen:thu9898@gmail.com; qua K3HH@yahoogroups.com)
No comments:
Post a Comment