Nỗi Buồn Tiếng Việt
- Thế nhưng dựa vào đâu mà nói đó là những thay đổi xấu?
Nếu sự thay đổi đưa lại một chữ Hán Việt để thay
thế một chữ Hán Việt đã quen dùng, thì đây là một thay đổi xấu, nếu dùng một
chữ Hán Việt để thay một chữ Việt thì lại càng xấu hơn. Bởi vì nó sẽ làm cho
câu nói tối đi. Người Việt vẫn dễ nhận hiểu tiếng Việt hơn là tiếng Hán Việt. Nhất là
những tiếng Hán Việt này được mang vào tiếng Việt chỉ vì người Tầu ở Trung Hoa
bây giờ đang dùng chữ ấy. Nếu sự thay đổi để đưa vào tiếng Việt một chữ dùng
sai nghĩa, thì đây là một sự thay đổi xấu vô cùng. Hãy duyệt qua vài thay đổi
xấu đã làm buồn tiếng Việt hôm nay:
1. Chất lượng:
Ðây là chữ đang được dùng để chỉ tính chất của một
sản phẩm, một dịch vụ. Người ta dùng chữ này để dịch chữ quality của tiếng Anh.
Nhưng than ôi! Lượng không phải là phẩm tính, không phải là quality. Lượng là
số nhiều ít, là quantity. Theo Hán Việt Tự Ðiển của Thiều Chửu, thì lượng là:
đồ đong, các cái như cái đấu, cái hộc dùng để đong đều gọi là lượng cả. Vậy tại
sao người ta lại cứ nhắm mắt nhắm mũi dùng một chữ sai và dở như thế. Không có gì
bực mình hơn khi mở một tờ báo Việt ngữ ở hải ngoại rồi phải đọc thấy chữ dùng
sai này trong các bài viết, trong các quảng cáo thương mãi. Muốn nói về tính
tốt xấu của món đồ, phải dùng chữ phẩm. Bởi vì phẩm tính mới là quality. Mình
đã có sẵn chữ phẩm chất rồi tại sao lại bỏ quên mà dùng chữ 'chất lượng'. Tại
sao lại phải bắt chước mấy anh cán ngố, cho thêm buồn tiếng nước ta.
2. Liên hệ:
Cũng từ miền Bắc, chữ này lan khắp nước và nay cũng
tràn ra hải ngoại. Liên hệ là có chung với nhau một nguồn gốc, một đặc tính.
Người cộng sản Việt Nam dùng chữ liên hệ để tỏ ý nói chuyện, đàm thoại. Tại sao
không dùng chữ Việt là 'nói chuyện' cho đúng và giản dị. Chữ liên hệ dịch sang
tiếng Anh là 'to relate to…', chứ không phải là 'to communicate to…'
3. Ðăng ký:
Ðây là một chữ mà người Cộng Sản miền Bắc dùng vì
tinh thần nô lệ người Tầu của họ. Ðến khi toàn chiếm lãnh thổ, họ đã làm cho
chữ này trở nên phổ thông ở khắp nước, Trước đây, ta đã có chữ ghi tên (và ghi
danh) để chỉ cùng một nghĩa. Người Tầu dùng chữ đăng ký để dịch chữ 'register'
từ tiếng Anh. Ta hãy dùng chữ ghi tên hay ghi danh cho câu nói trở nên sáng
sủa, rõ nghĩa. Dùng làm chi cái chữ Hán Việt kia để cho có ý nô lệ người
Tầu?!
4. Xuất khẩu, Cửa khẩu:
Người Tầu dùng chữ khẩu, người Việt dùng chữ cảng.
Cho nên ta nói xuất cảng, nhập cảng, chứ không phải như cộng sản nhắm mắt theo
Tầu gọ là xuất khẩu, nhập khẩu. Bởi vì ta vẫn thường nói phi trường Tân Sơn
Nhất, phi cảng Tân Sơn Nhất, hải cảng Hải Phòng, giang cảng Saigon, thương cảng
Saigon. Chứ không ai nói phi khẩu Tân Sơn Nhất, hải khẩu Hải Phòng, thương khẩu
Saigon trong tiếng Việt. Khi viết tin liên quan đến Việt Nam, ta đọc bản tin
của họ để lấy dữ kiện, rồi khi viết lại bản tin đăng báo hay đọc trên đài phát
thanh tại sao không chuyển chữ (xấu) của họ sang chữ (tốt) của mình, mà lại cứ
copy y boong?
5. Khả năng:
Chữ này tương đương với chữ ability trong tiếng
Anh, và chỉ được dùng cho người, tức là với chủ từ có thể tự gây ra hành động
động theo chủ ý. Tuy nhiên hiện nay ở Việt nam người ta dùng chữ khả năng trong
bất kỳ trường hợp nào, tạo nên những câu nói rất kỳ cục. Ví dụ thay vì nói là
'trời hôm nay có thể mưa', thì người ta lại nói: 'trời hôm nay có khả năng
mưa', nghe vùa nạng nề , vừa sai.
6. Tranh thủ:
Thay vì dùng một chữ vừa rõ ràng vừ giản dị là chữ
'cố gắng', từ cái tệ sính dúng chữ Hán Việt của người cộng sản, người ta lại
dùng một chữ vừa nặng nề vừa tối nghĩa là chữ 'tranh thủ'. Thay vì nói: 'anh
hãy cố làm cho xong việc này trước khi về', thì người ta lại nói: 'anh hãy
tranh thủ làm cho xong việc này trước khi về'.
7. Khẩn trương:
Trước năm 1975 chúng ta đã cười những người lính
cộng sản, khi họ dùng chữ này thay thế chữ 'nhanh chóng'. Nhưng than ôi, ngày
nay vẫn còn những người ở Việt Nam (và cả một số người sang Mỹ sau này) vẫn vô
tình làm thoái hóa tiếng Việt bằng cách bỏ chữ 'nhanh chóng' để dùng chữ 'khẩn
trương'. Ðáng lẽ phải nói là: 'Làm nhanh lên' thì người ta nói là: 'làm khẩn
trương lên'.
8. Sự cố, sự cố kỹ thuật:
Tại sao không dùng chữ vừa giản dị vừa phổ thông
trước đây như 'trở ngại' hay 'trở ngại kỹ thuật' hay giản dị hơn là chữ 'hỏng'?
(Nói 'xe tôi bị hỏng' rõ ràng mà giản dị hơn là nói 'xe tôi có sự cố')
9. Tham quan:
đi thăm, đi xem thì nói là đi thăm, đi xem cho rồi
tại sao lại phải dùng cái chữ này của người Tầu?! Sao không nói là 'Tôi đi Nha
Trang chơi', 'tôi đi thăm lăng Minh Mạng', mà lại phải nói là 'tôi đi tham quan
Nha Trang', 'tôi đi tham quan lăng Minh Mạng'.
10. Nghệ nhân:
Ta vốn gọi những người này là 'nghệ sĩ'. Mặc dù đây
cũng là tiếng Hán Việt, nhưng người Tầu không có chữ nghệ sĩ, họ dùng chữ nghệ
nhân. Có những người tưởng rằng chữ nghệ nhân cao hơn chữ nghệ sĩ, họ đâu biết
rằng nghĩa cũng như vậy, mà sở dĩ người cộng sản Việt Nam dùng chữ nghệ nhân là
vì tinh thần nô lệ Trung Hoa.
11. Chuyển ngữ:
Ðây là một chữ mới, xuất hiện trên báo chí Việt Nam
ở hải ngoại trong vài năm gần đây. Trước đây chúng ta đã có một chữ giản dị hơn
nhiều để tỏ ý này. Ðó là chữ dịch, hay dịch thuật. Dịch tức là chuyển từ một
ngôn ngữ này sang một ngôn ngữ khác. Ðoàn Thị Ðiểm dịch Chinh Phụ Ngâm Khúc của
Ðặng Trần Côn Phan Huy Vịnh dịch Tỳ Bà Hành của Bạch Cư Dị, Nguyễn Hiến Lê dịch
Chiến Tranh Và Hòa Bình của Leon Tolstoi v.v.. Người viết ở hải ngoại bây giờ
hình như có một mặc cảm sai lầm là nếu dùng chữ dịch thì mình kém giá trị đi,
nên họ đặt ra chữ 'chuyển ngữ' để thấy mình oai hơn. Chữ dịch không làm cho ai
kém giá trị đi cả, chữ 'chuyển ngữ' cũng chẳng làm giá trị của ai tăng thêm
chút nào. Tài của dịch giả hiện ra ở chỗ dịch hay, dịch đúng mà thôi. Chứ đặt
ra chữ mới nghe cho kêu không làm tài năng tăng lên chút nào, hơn nữa nó còn
cho thấy sự thiếu tự tin, sự cầu kỳ không cần thiết của người dịch.
12. Tư liệu:
Trước đây ta vốn dùng chữ tài liệu, rồi để làm cho
khác miền nam, người miền bắc dùng chữ 'tư liệu' trong ý: 'tài liệu riêng của
người viết'. Bây giờ những người viết ở hải ngoại cũng ưa dùng chữ này mà bỏ
chữ 'tài liệu' mặc dù nhiều khi tà liệu sử dụng lại là tài liệu đọc trong thư
viện chứ chẳng phải là tài liệu riêng của ông ta.
13. Những danh từ kỹ thuật mới:
Thời đại của điện tử, của computer tạo ra nhiều
danh từ kỹ thuật mới, hay mang ý nghĩa mới. Những danh từ này theo sự phổ biến
rộng rãi của kỹ thuật đã trở nên thông dụng trong ngôn ngữ hàng ngày. Hầu hết
những chữ này có gốc từ tiếng Anh, bởi vì Hoa Kỳ là nước đi trước các nước khác
về kỹ thuật. Các ngôn ngữ có những chữ cùng gốc (tiếng Ðức, tiếng Pháp…) thì
việc chuyển dịch trở nên tử nhiên và rõ ràng, những ngôn ngữ không cùng gốc,
thì người ta địa phương hóa những chữ ấy mà dùng. Riêng Việt Nam thì làm chuyện
kỳ cục là dịch những chữ ấy ra tiếng Việt (hay mượn những chữ dịch của người
Tầu), tạo nên một mớ chữ ngây ngô, người Việt đọc cũng không thể hiểu nghĩa
những chứ ấy là gì, mà nếu học cho hiểu nghĩa thì khi gặp những chữ ấy trong
tiếng Anh thì vẫn không hiểu. Ta hãy nhớ rằng, ngay cả những người Mỹ không
chuyên môn về điện toán, họ cũng không hiểu đích xác nghĩa của những danh từ
này, nhưng họ vẫn cứ chỉ biết là chữ ấy dùng để chỉ các vật, các kỹ thuật ấy,
và họ dùng một cách tự nhiên thôi. Vậy tại sao ta không Việt hóa các chữ ấy mà
phải mất công dịch ra cho kỳ cục, cho tối nghĩa. Ông cha ta đã từng Việt hóa
biết bao nhiêu chữ tương tự, khi tiếp xúc với kỹ thuật phương tây cơ mà. Ví dụ
như ta Việt hóa chữ 'pomp' thành 'bơm' (bơm xe, bơm nước), chữ 'soup' thành
'xúp', chữ 'phare' thành 'đèn pha', chữ 'cyclo' thành 'xe xích lô', chữ
'manggis' (tiếng Mã Lai) thành 'quả măng cụt', chữ 'durian' thành 'quả sầu
riêng', chữ 'bougie' thành 'bu-gi, chữ 'manchon' thành 'đèn măng xông', chữ
'boulon' thành 'bù-long', chữ 'gare' thành 'nhà ga', chữ 'savon' thành
'xàbông'… Bây giờ đọc báo, thấy những chữ dịch mới, thì dù đó là tiếng Việt,
người đọc cũng vẫn không hiểu như thường. Hãy duyệt qua một vài danh từ kỹ
thuật bị ép dịch qua tiếng Việt Nam, như:
a. Scanner dịch thành
'máy quét'. Trời ơi! 'máy quét' đây, thế còn máy lau, máy rửa đâu?! Mới nghe cứ
tưởng là máy quét nhà!
b. Data Communication dịch là
'truyền dữ liệu'.
c. Digital camera dịch là 'máy
ảnh kỹ thuật số'.
d. Database dịch là 'cơ sở dữ
liệu'. Những người Việt đã không biết database là gì thì càng không biết 'cơ sơ
dữ liệu' là gì luôn.
e. Sofware dịch là 'phần mềm',
hardware dịch là 'phần cứng' mới nghe cứ tưởng nói về đàn ông, đàn bà. Chữ
'hard' trong tiếng Mỹ không luôn luôn có nghĩa là 'khó', hay 'cứng', mà còn là
'vững chắc' ví dụ như trong chữ 'hard evident' (bằng chứng xác đáng)…Chữ soft
trong chự 'soft benefit' (quyền lợi phụ thuộc) chẳng lẽ họ lại dịch là 'quyền
lợi mềm' sao?
f. Network dịch là 'mạng
mạch'.
g. Cache memory dịch là 'truy cập
nhanh'.
h. Computer monitor dịch là 'màn
hình' hay 'điều phối'.
i. VCR dịch là 'đầu máy' (Như vậy
thì đuôi máy đâu? Như vậy những thứ máy khác không có đầu à?). Sao không gọi là
VCR như mình thường gọi TV (hay Ti-Vi). Nếu thế thì DVD, DVR thì họ dịch là cái
gì?
j. Radio dịch là 'cái đài'. Trước
đây mình đã Việt hóa chữ này thành ra-đi-ô hay radô, hơặc dịch là 'máy thu
thanh'. Nay gọi là 'cái đài' vừa sai, vừa kỳ cục. Ðài phải là một cái tháp cao,
trên một nền cao (ví dụ đài phát thanh), chứ không phải là cái vật nhỏ ta có
thể mang đi khắp nơi được.
k. Chanel gọi là 'kênh'. Trước
đây để dịch chữ TV chanel, ta đã dùng chữ đài, như đài số 5, đài truyền hình
Việt Nam… gọi là kênh nghe như đang nói về một con sông đào nào đó ở vùng Hậu
Giang!
Ngoài ra, đối với chúng ta, Saigon luôn luôn là
Saigon, hơn nữa người dân trong nước vẫn gọi đó là Saigon. Các xe đò vẫn ghi
bên hông là 'Saigon - Nha Trang', 'Saigon - Cần Thơ'… trên cuống vé máy bay
Hàng Không Việt Nam người ta vẫn dùng 3 chữ SGN để chỉ thành phố Saigon. Vậy
khi làm tin đăng báo, tại sao người Việt ở hải ngoại cứ dùng tên của một tên
chó chết để gọi thành phố thân yêu của chúng mình?! Ði về Việt Nam tìm đỏ mắt
không thấy ai không gọi Saigon là Saigon, vậy mà chỉ cần đọc các bản tin, các
truyện ngắn viết ở Hoa Kỳ ta thấy tên Saigon không được dùng nữa. Tại
sao?
Ðây chỉ
là một vài ví dụ để nói chơi thôi, chứ cứ theo cái đà này thì chẳng mấy chốc mà
người Việt nói tiếng Tầu luôn mất! Tất nhiên, vì đảng cộng sản độc quyền tất cả
mọi sinh hoạt ở Việt nam, nên ta khó có ảnh hưởng vào tiếng Việt đang dùng
trong nước, nhưng tại sao các nhà truyền thông hải ngoại lại cứ nhắm mắt dùng
theo những chữ kỳ cục như thế?! Cái khôi hài nhất là nhiều vị trong giới này
vẫn thường nhận mình là giáo sư (thường chỉ là giáo sư trung học đệ nhất cấp
(chưa đỗ cử nhân) hay đệ nhị cấp ở Việt Nam ngày trước, chứ chẳng có bằng Ph.D.
nào cả), hay là các người giữ chức này chức nọ trong các hội đoàn tự cho là có
trách nhiệm về văn hóa Việt Nam ở ngoài nước!
Trước đây Phạm Quỳnh từng nói: 'Truyện Kiều còn thì
tiếng ta còn, tiếng ta còn thì nước ta còn', bây giờ Truyện Kiều vẫn còn mà cả
tiếng ta lẫn nước ta lại đang đi dần xuống hố sâu Bắc Thuộc.
Than
ôi!
Chu Đậu
(304Đen – Lượm lặt từ
trang mạng)
No comments:
Post a Comment